Yazı: Kerem Güleç
Her teknoloji ürününü bir üretim süreci var. Bu aslında evinizde yemek pişirmeniz ya da LEGO ile birşeyler yapmanız gibi. Parçalar tedarik ediliyor ve bir araya getiriliyor. Üretim sürecinin sancılı olmaması için mühendislik devreye giriyor ve her aşama birer sistematik haline getiriliyor. Özellikle akıllı telefon, akıllı saat gibi çok daha modüler teknoloji ürünlerinde el-göz koordinasyonunun daha önemli olduğu görülüyor.
Günümüzde üretilen birçok Apple teknoloji ürününde insan gücü kullanılıyor. Otomat bir üretim süreci söz konusu değil; fabrikalarda yan yana çalışan insanlar, çeşitli parçaları bir araya getirerek sürecin sonraki aşamasına geçişi sağlıyorlar. Üretimin birçok aşamasında da genel kontroller uygulanıyor ve olası insan hatası faktörlerinin önüne geçilmesi sağlanıyor.
Üretimin aksamaması için hijyen, güvenlik, konsantrasyon için beslenme, dinlenme araları ve diğer tamamlayıcılar devreye giriyor. Apple üretim zincirinin büyük kısmı Çin’de tedarikçi firmalar tarafından sağlanıyor.
Apple için üretim yapan şirktlerin çalışma koşulları, çalışma saatleri ve elde edilen sonuçlar verimliliğe dair göstergeler sergiliyorlar. Apple ürünleri, dünyanın hemen her ülkesinde satılıyor ve ürünlerdeki üretim bazlı hataların oranı çok düşük. Hatta Apple, müşteri memnuniyetine yönelik araştırmalarda çok başarılı sonuçlar elde ediyor. Bu noktada üretim safhalarının doğru şekilde kurgulandığı görülüyor.
iPhone nasıl üretiliyor?
Apple iPhone serisinin üretim bandı ele alındığında, bir çalışan ilk olarak güvenlik ve hijyen öncelikli giysisini giyiyor. Lenslerin cihazın içine takılmasını gerçekleştiren bir işçiyi ele alalım. İlk olarak temizlik ve hijyen koşulları sağlanıyor. Parmakların ucuna lastik kılıflar takılıyor, eldivenin zorunlu olduğu kısımlar olduğu gibi zorunlu olmadığı üretim bantları da var. Bu noktada elle gerçekleştirilecek işlemler için hareketi zorlayacak bir durum söz konusu olmuyor.
Çalışan kişi bunların yanı sıra kafasında bir şapka takıyor. Bu sayede saçların cihazın içine düşmesinin önüne geçiliyor. Bu da bir ön hazırlık yani. Elbette daha sonra gerçekleştirilen kontrollerde, herhangi bir sorun görüldüğünde gideriliyor. Ciddi bir kontrol süreci var. Üretim bandında oturarak çalışan işçi, öne gelen cihazların içine parçaları yerleştiriyor, takıyor. Ardından da sonraki aşamaya geçilmesini sağlıyor.
Bu noktada oturma düzenini biraz daha açalım; genellikle yan yana oturuluyor ve sırtın yaslanması gibi konforu artıran bir etmenin uygulanmadığı görülüyor. Çalışanlar hafif eğilerek çalışıyorlar ve genellikle sırtları boşta kalıyor. Bunun ilk bakışta rahatsızlık verici göründüğü bir gerçek, ancak çalışanlar bu çalışma konumuna alışkın görünüyorlar.
Donanım ve yazılım süreci
Donanım ve yazılım tabanında çalışmalar sürdürülüyor. Parçalar takılıyor, bir nevi montaj süreci gerçekleştiriliyor. Üretim aşamasında paketleme öncesinde gerçekleştirilen son kontrollerle birlikte süreç, fabrikasyon alanında tamamlanıyor. Daha önce de belirttiğimiz gibi çalışma sürecinde kontroller büyük önem taşıyor. Bir iPhone, üretim bandından paketleme safhasına kadar yoğun şekilde gözle kontrol ediliyor, elle hemen her yeri çevrilerek, hafif bastırılarak kontrol ediliyor…
Sonraki aşama ürünlerin ülkelere gönderilmesi. Bu alanda Apple adına ciddi bir ekip çalışıyor ve birçok ülkede cihazların yeterli miktarda gönderimi sağlanıyor. Tedarik için planlamalarda Apple adına süreç biraz ilginç. Her piyasaya çıktığında kısa süre içinde on milyonlarca satan iPhone modelleri, belirlenen pilot ülkelerde satışa çıktıktan bir süre sonra başka ülkelere kademe kademe iletiliyor.
Peki ya koronavirüs?
Apple, pandemiden etkilenecek. iPhone 12 tanıtım tarihi ile belli olan etkilenme sürecinde Apple oldukça zor durumda kalacak gibi. Çin’de 2019 Aralık ayında ortaya çıkan koronavirüs tüm dünyaya yayılmasıyla beraber salgın haline gelmişti. Tüm dünyada ekonomik etkileri olan salgın teknoloji firmalarını da oldukça etkiledi. Apple’ın satışları pandemi nedeniyle oldukça düştü. Gelen bilgilere göre; Apple Watch Series 6 ve iPad’i 7 Eylül 2020’de satışa sunacak. iPhone 12 modeli ise bir ay gecikmeli olarak piyasaya sürülecek. Apple’ın son telefon modeli olan iPhone 12’nin 12 Ekim’de tanıtım yapılması bekleniyor. Otoritelerin tahminlerine göre iPhone 12 ise en erken 19 Ekim’de satışa sunulacak. iPhone, Türkiye’ye uzun yıllar sonra Kasım ayında gelecek gibi.
Salgından etkilendiği belli olan marka, bu yıl 4 farklı telefon modeli çıkarmayı planlıyor. Sahip olduğu özelliklerle 2020 ve 2021 yılının en hızlı işlemcilerine sahip olan Apple A14 modeli önümüzdeki yıl çıkması planlanıyor.
Apple’ın iPhone 12 modelini Türkiye’de 8.499 TL’den başlayan fiyatlar ile satışa sunacağı kaydediliyor. Ancak kutu içeriğinde şarj adaptörü ve Earpods Lightning kulaklığın olmayacağı gibi bazı ‘çılgın’ tahminler de yok değil. Bu ürünler 799 dolardan başlayan fiyatlarla satılacak. En nihayetinde ise Apple, iPhone serisinin üretim ve tedarik hattında bu sene tarihi boyunca görülmemiş sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Zira üretim hatlarında veya mağazalardaki satış koşullarının koronavirüsün kış aylarındaki olası etkileri ile değişip değişmeyeceği sorusunun yanıtı tam anlamıyla muamma halinde. Beklentiler ise kış mevsiminin zor geçeceği yönünde. Bakalım Apple, iPhone 12 serisinin tedarikinde nelerle karşılaşacak? Ürünlerin tüketicilerle buluşması gecikecek mi? Stok problemleri yaşanacak mı? Bekleyip göreceğiz…
Türkiye tedarik sıralamasında kaçıncı?
Apple’ın mobil ve bilgisayar segmentleri gibi çok sayıda ürününde Türkiye’nin 2 ya da 3 nolu tedarik sıralamasında olduğu görülüyor. Örneğin Apple Watch için Türkiye’nin ‘Apple Store ve diğer yetkili satış noktalarında satılmak üzere’ dağıtım gerçekleştirilecek 2. parti ülkeler arasında olması kesinleşmiş durumda. Öncelikli ülkeler ve daha az öncelikli ülkeler olduğu için zaman zaman ürün sorunları baş gösterebiliyor.