Türkiye tarihinin en dijital eğitim yılını yaşıyor. Zira milyonlarca öğrenci ekran başında ders alıyor. Bilgisayar, tablet, telefon ve internet, en önemli eğitim malzemesi haline dönüştü. Ancak ne yazık ki, dijital dünyada gezinen 1 milyarı aşkın zararlı yazılım; fotoğraflarımızın, özel yazışmalarımızın, kısaca hassas bilgilerimizin peşinde. Bu noktada, yeni döneme siber güvende başlayabilmek için bazı konuları dikkat edilmesi gerekiyor.
1- Cihazın kasılmasına neden olabilecek performans yiyicilerini temizleyin
Online eğitim sırasında bilgisayarın ‘kasılmasına‘ neden olabilecek oyunları ve başka internet bağlantılarını sonlandırın. Ayrıca öncesinde bilgisayarınızdaki geçici dosyalarınızı temizleyin ardından çöp sepetini boşaltın. Aynı işlemi tablet ve telefonlarınıza da uygulayın. Yer kaplayan ve performans kaybına neden olabilecek gereksiz uygulamaları silin.
2- Cihaz, sistem ve verilerinize iyi bakın
Cihazlarınızda sistem ve program yamalarınızı ihmal etmeyin. Güvenliğin öncelikli kuralı, sistemi güncel tutmaktır. Bir diğer önemli kural da tıkladığımız yerlere dikkat etmektir. Özellikle ‘exe‘ uzantılı ekli mesajlar başta olmak üzere internette karşınıza çıkan her bağlantıya tıklamayın.
3- EBA’nın gerçekten EBA olmasına dikkat edin
Millî Eğitim Bakanlığı, uzaktan eğitimi, televizyonda TRT kanalları ve internette eba.gov.tr sitesi (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden yapacak. İnternette muhtemel giriş ya da bağlantı problemlerinde çözüm önerisiyle karşınıza çıkabilecek sahte site ve yönlendirmelere dikkat edin! Adres çubuğunu sık sık kontrol altında tutun. Kullanıcı adı ve parola taleplerinde temkinli davranın.
4- Zoom uygulamanızı güncelleyin
Zoom uygulaması, bu dönemde de özellikle yine öğretmenler, özel okullar ve kurslar tarafından yoğun olarak kullanılacaktır. Zoom, bahar dönemine göre pek çok önlem alarak daha güvenli hale geldi. Bu nedenle en güncel uygulamanın kullanılması önemli. Aynı dikkat, Microsoft Teams gibi başka uzaktan çalışma ve videokonferans uygulamaları için de gösterilmeli.
5- Canlı bağlantı sırasında arkadaki görüntüye özen gösterin!
Zoom veya Microsoft Teams gibi programlar yoluyla yapılan görüntülü video bağlantılarında, öncelikle öğrenciler sadece kendi öğretmeninden gelecek e-posta veya mesajdaki bağlantılara tıklamalı. Öğrenci, mümkünse yalnız olacağı ve sakin bir odadan katılmalı. Görüntülü konuşma sırasında görüntünün arka planında, yaşadığı yeri ve ailesi ile ilgili özel bilgileri açığa çıkarabilecek resimler olmamalı.
6- PC’niz için güncel antivirüs yazılımı kullanın!
En başta söylemiştik: 1 milyarı aşkın zararlı yazılım var ve bunlara her gün 350 bin yeni zararlı yazılım katılıyor. Hiçbiri iyi niyetli değil. Pandemi döneminde zararlı yazılım bulaştırmayı veya kimlik bilgisi elde etmeyi hedefleyen oltalama (phishing) çabaları çok fazla artış gösterdi. Güncel ve proaktif bir antivirüs veya internet güvenliği yazılımı, pek çok dertten uzak tutar. İnternette eğitimin keyfini güvenle sürmenize imkan tanır.
7- Telefonlarınıza hemen bir mobil antivirüs yazılımı yükleyin
Bilgisayarlara odaklanan tehditler ve hatta artık daha fazlası telefonları da hedef alıyor. Ama önlem mümkün, ücretli – ücretsiz pek çok güvenlik seçeneği var. Zaman kaybetmeden güvenilri ve lisanslı bir güvenlik yazılımı indirip kullanabilirsiniz.
8- Yedeklemeyi ihmal etmeyin
Ödev ve ders notlarının kaybolmaması için verileri mutlaka yedekleyin ve güvenli başka bir ortamda saklayın. Cihazınız bozulduğu veya kaybolduğu zamanda da veriler ulaşılabilir halde olsun. Yaz döneminden kalan kıymetli fotoğraf ve anıları da mümkünse harici ve sürekli internete bağlı olmayan bir depolama (hard disk) cihazında saklayın.
9- Çocuklarınızın teknoloji konusunda sizi eğitmelerine izin verin
Bugünün çocukları teknoloji konusunda yetişkinlerden daha fazla şey biliyor. Çocuklarınızın yeni programlar ve akıllı cihazlar konusunda size bilgi vermesine izin verin. Uzaktan eğitimde ortaya çıkabilecek teknolojik sorunları birlikte çözmeye çalışın. Bu, işinizi kolaylaştıracaktır.
10- Şifreleri küçümsemeyelim!
Şifreler, ilk varoldukları zamandan günümüze dek önemini korumayı sürdürüyorlar, onları küçümsemeyelim. Zayıf veya tekrarlanan şifrelerin kullanımı veri kayıplarını beraberinde getirebilir.
11- Çift faktörlü koruma
Dijital hesaplarınızda güçlü şifreler kullanarak, siber hırsızların işini zorlaştırabilirsiniz. Çift şifre çok şey değiştirir. Two factor authentication (2FA) olarak tanımlanan çift faktörlü kimlik doğrulama uygulamaları, güvenlik derecesini çok yükseltiyor. İki aşamalı kimlik doğrulama; verilere ulaşmak isteyen kişinin cep telefonuna tek kullanımlık şifre iletiyor. Sadece bu şifre sayesinde sisteme erişim sağlanabiliyor.
Verilerinizin güvenliği için birbirinden farklı ve güçlü parolalar kullanın
- Her bir farklı hesap için uzun ve eşsiz parolalar belirleyin. Bu sayede, eğer kullandığınız bir servisin veri ihlaliyle karşı karşıya olduğu ortaya çıkarsa sadece tek bir parolanızı değiştirmeniz gerekir.
- Ezberlemeye gerek kalmadan birçok benzersiz ve güçlü parola oluşturmanıza yardımcı olabilecek bir parola yöneticisi kullanmayı değerlendirin. Parola yöneticileri, ihtiyaç duyduğunuzda parolaların hızla değiştirilmesine de yardımcı olur.
- Mümkünse iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirin. Bu yöntem, kullanıcı adı ve şifrenizi ele geçirseler bile saldırganlarınız hesabınıza girişini engeller.
- Sizi veri ihlallere karşı uyaran bir güvenlik çözümü kullanın.