Spor ve bilgisayar oyunlarını bir araya getiren espor nedir, Türkiye’de gelişimi hangi aşamada, ilk olarak ne zaman ortaya çıktı gibi soruların cevapları bu yazıda. Espor nedir, ne zaman ortaya çıktı, günümüzdeki durumu ve merak ettiğiniz diğer her şeyi sizin için bir araya getirdik.
Espor kavramını tanıyalım
Elektronik spor kelime öbeğinin kısaltması olan espor, tüm dünyada ilgi gören, online video oyunları ile sporun rekabetini ve takımlar arası mücadelesini bir araya getiren yeni nesil bir spor dalı. Bu arada hemen araya önemli bir bilgi sıkıştıralım, terimin doğru yazılışı ‘espor’ şeklinde ve kamuoyunda zaman zaman karşılaşabileceğiniz E-spor, eSpor, E-Spor gibi yazımlar esasen hatalı.
Spor ile teknolojiyi buluşturan bu yeni nesil kavram dünyanın dört bir yanındaki insanların internet ortamında veya sık sık görmeye başladığımız organizasyonlarda bir araya getirerek oyun oynamaları sağlar. Milyonlarca takipçisi olan espor, son yıllarda yaygınlığının ve popülaritesinin artmasıyla birlikte gerçek bir spor dalı olarak görülüyor.
Herhangi bir spor karşılaşmasındaki gibi espor mücadelesinde de profesyonel oyunculardan oluşan takımlar karşı karşıya gelir. Oyuncular gerçek bir sporcu gibi mücadelelere hazırlandığı ve yetenekli kişilerden seçildiği için seyir zevki yüksek ve rekabetin üst düzeyde olduğu oyunlar oynanır.
Oldukça yoğun ilgi gören espor karşılaşmalarında oyuncular reflekslerini iyi kullanmak ve formda olmak için fiziksel bir çabanın yanı sıra zihinsel bir çaba da göstermektedirler. Yetenek, fiziksel ve zihinsel gücün bir araya gelmesiyle her mücadele üst düzey bir rekabete sahne olur.
Espor nasıl ortaya çıktı ve günümüzdeki son durumu ne?
Esporun tarihine bir bakış atmaya ne dersiniz? Oyun sektörünün büyümesi ve teknolojinin gelişmesine bağlı olarak modern hali 15-20 yıl öncesine dayanmasına rağmen kökenleri 70’li yıllara dayanır. Geçmişte Atari salonlarında yaşanan oyun oynama deneyimi espor’un kökenlerini meydana getirir.
Son yıllarda ise bilgisayarların yaygınlaşması ve oyun endüstrisindeki büyüme espor dünyasının günümüzdeki gelişimi açısından uygun zemini sağlamıştır. Günümüzde tüm dünyada milyonlarca insanın takip ettiği büyük bir sektör haline geldiğine şüphe yok.
Espor dünyası, günümüzde her sene sayısı artan ulusal ve uluslararası turnuvalarının düzenlenmesi ile yaygınlaşmaya devam ediyor. Turnuvalar sayesinde ilginin artması daha fazla sayıda profesyonel takımın kurulmasını ve sporcu sayısının çoğalmasını sağlıyor. Tüm bunlarla birlikte durmaksızın devam eden bir büyüme söz konusu.
Bazı espor turnuvalarının bütçesi milyonlarca doları aşarken, oyuncuların sporcu lisansı aldığı profesyonel bir meslek halini aldı. Binlerce kişinin canlı veya online olarak izlediği organizasyonların büyüklüğü geçmişi onlarca yılı aşan bazı spor turnuvalarını geride bırakmaya bile başladı.
Türkiye’de espor gelişiminin kilit noktası ise 2014 yılında ülkemizin lisans veren ülkeler arasına katılmasıyla yaşandı. Bu sayede espor dünyasına yüksek segmentte dahil olan Türkiye‘de, önde gelen bazı oyunlar ise PUBG, Valorant, EA Sports FC 25, Roblox, League of Legends öne çıkıyor.
Esporda ekipmanlar büyük önem taşıyor
Günümüzde oyuncu bilgisayarların olmazsa olmazı kaliteli bir ekran kartı. Oyunların grafiklerinin üst düzeye çıkmasıyla birlikte oyun bilgisayarlarının öncelikli olarak yüksek segmentte bir ekran kartına sahip olmaları gerekmektedir. Bunun için tüm dünyada espor takımları ve oyuncuları tarafından AMD ve NVIDIA markalı üst düzey performanslı ekran kartı modelleri tercih ediliyor.
Oyuncu bilgisayarlarının kalbi sayılan işlemci ve RAM grafik dışındaki bilgisayarın tüm performansını üstlenen birimler. Üst düzey bir performans almak isteyenler ekran kartı ile uyumlu olarak üst düzey işlemci tercih etmesi gerekir. Bu nedenle tüm dünyada tercih edilen işlemci markaları başında Intel ve AMD gelir. Ayrıca ekran kartı veya işlemciye göre daha sonra yükseltme yapılabilme avantajına rağmen başlangıç aşamasında yüksek RAM tercihi yapmak önemli.
Son yıllarda oyunların grafik gücünün artmasıyla birlikte ses performansı da arttı. Oyunlardaki sesler oyunun gidişatı için hassas bir dengeye sahip olduğu için ses performansının yüksek olması önemli. Örneğin bir oyunda rakibinin adım atarken çıkardığı seslerin duyulması kritik bir öneme sahip olduğu için Dolby ses kalitesi, DTS surround gibi ek ses özelliklerine sahip hoparlörler tercih ediliyor.
Ekran kartının kaliteli olmasıyla oyundan alınan performans artarken monitör seçimimde de tepkime süresi düşük olan ekranlar tercih ediliyor. Bunun yüksek çözünürlüklü ve FPS değeri yüksek modeller tercih ediliyor.
Oyuncuların kendilerini rahat hissettikleri bir klavye tercih etmeleri önem taşıyan konuların başında geliyor. Oyunların tüm kontrolünün klavye ve mouse ile kontrol edilmesi nedeniyle programlanabilir tuş takımı, renkli RGB arka aydınlatması gibi özellikli klavyeler profesyonel oyuncular tarafından tercih edilir.
Ek olarak, oyuncu bilgisayarların başka bir vazgeçilmesi ise HDMI bağlantı, USB bağlantısı, Mini DisplayPort ve Ethernet portu bileşenleridir.
Son olarak oyuncu bilgisayarlarının üst düzey performans üretmesinin sonucu olarak en önemli konulardan birisi de soğutma. Sistem yoğun bir şekilde çalıştığı için gelişmiş fan ve sıvı soğutma gibi yöntemlerle bilgisayarın performansının devamlılığı sağlanır.
Biraz da fizyoloji ve sağlık
Espor oyuncunun nervous system (sinir sistemi), cardiovaskuler system (dolaşım sistemi), respiratory system (solunum sistemi), musculoskeletal system (kas-iskelet sistemi) gibi birçok sistemini aktive eden ve hızlandıran bir aktivitedir. Bu yüzden espor oyuncuların ortalama başlama yaşı 16-17 iken, ortalama olarak oyuncular 24 yaşında mezun olurlar.
Espor ile ilgilenen sporcular için fizyoterapi ve rehabilitasyon kaçınılmaz bir öneme sahiptir. Bu kadar yoğun/aktif ve stres altında çalışan vücut bazen oyuncunun kariyerini tehlikeye atabilecek seviyede hırpalanabiliyor.
Esporcuların günde 10 saate varan antrenmanlarından dolayı fiziksel inaktiviteleri hat safhadadır. Akabinde sürekli bilek ve dirsek hareketliliklerinden dolayı aşağıdaki el-el bileği rahatsızlıklarına rastlanabilir.
Espor modern sporun bir dalı mıdır?
Bazı bilim insanları esporun spor olduğunu savunurken, bazıları da esporun farklı bir tür olduğunu savunur. Çünkü espor alışılagelmiş geleneksel sporlardan farklıdır. Geleneksel spor dalları (futbol, basketbol, tenis vb.) çok fazla fiziksel aktivite gerektirerek musculoskeletal sistemimizi daha fazla kullanmamızı ister.
Esporda ise oyuncular bu kadar fazla fiziksel aktiviteye ihtiyaç duymazlar. Çoğunlukla el-göz koordinasyonu yeterli olur. Bu yönüyle espor alışılagelmiş geleneksel spor anlayışını yıkmaktadır. Bu akıllara bir soru getiriyor. Satranç oynanış biçimi ve fiziksel aktivite konusunda espora çok benziyor.
Satrancın olimpik bir spor olarak kabul edilmesi ve alışılagelmiş sporlardan farklı olması esporun da spor olarak kabul görmesi konusunda bize yol açıyor.
Esporun spor olup olmadığını daha detaylı inceleyecek olursak modern sporun seminal tanımlarını spor sosyolojisi (Guttmann, 1978) ve spor felsefesine (Suits, 2007) göre bir aktivitenin spor olarak değerlendirilip değerlendirilmemesi yedi maddeye bakılarak anlaşılır.
- Oyun
- Düzenlenme
- Rekabet
- Beceri/Yetenek
- Fiziksellik
- Geniş izleyici kitlesi
- Kurumsallaşma
Esporun bazı alanlarında fiziksellik özelliğini düşük seviyede karşılaması ile birlikte bazı alanlarında ise tüm maddeleri karşıladığı görülmüştür. Espor oyuncuları yeteneklerini ve becerilerini geliştirmek için haftanın 4-5 günü günde 8-10 saat antrenman yaptıkları da göz önüne alınırsa modern ve globalleşen dünyada bizce espor bir spor dalı olarak sayılabilir.
Yorum Yap