Veri gizliliği son yılların öne çıkan teknoloji konu başlıklarından… 2020’de bu alanda bir dizi ilginç gelişme yaşandı, onlardan bahsedip WhatsApp ile ilgili bilinmesi gerekenlere değineceğiz.
Bilgi güvenliği dünyası için yoğun bir yıldı 2020… Koronavirüs ile birlikte artan kişisel veri odaklı siber saldırıların yanı sıra bazı mobil uygulamaların kullanımları öncesinde ekranda karşılaşılan ve ‘onaylanmasını’ talep ettikleri veri politikası sözleşmeleri ile ilgili bazı usulsüzlükler gündeme geldi. Örneğin basit haber uygulamaları, kullanıcıların kamerasına erişim talebinde bulunuyordu. Oysaki tek işlevi gündemde öne çıkan haberleri göstermekti bu uygulamaların. Daha sonra kamera görüntülerini izinsiz olarak kaydettiği ortaya çıktı. Bir başka uygulamanın ise yine ‘izini belli etmeden’ aldığı e-posta adresi, ad-soy ad, adres gibi bilgileri ‘ücret karşılığında’ sattığı anlaşıldı. Özellikle Android platformunda sıkça görülen bu tip sorunlar milyonlarca kullanıcıyı mağdur etti. 2020’de kötü niyetli uygulama geliştiriciler benzer faaliyetler ile kullanıcı gizliliğini ihlal ederek konuyu bir tür ‘gelir modeline’ dönüştürmekten geri kalmadı özetle.
2020 yılı ile ilgili değinilmesi gereken bir diğer önemli konu da Apple’ın iOS 14 işletim sistemi güncellemesiydi. iPhone’larda kullanılan en güncel işletim sistemi ile ilgili olarak Apple, uygulamaların talep ettiği ‘izinleri’ kullanıcıların işletim sistemi üzerinden değerlendirmesine imkan tanıyan özelliğini sundu. Güvenlik uzmanlarının övgülerini alan özellik ile bir uygulamanın yüklendikten sonra ekrana gelen ve uzun uzun yazıların olduğu, bu nedenle de birçok kişinin okumadan onay verdiği sözleşmelerin yaratabileceği olası mağduriyetlerin önüne geçiliyor, ‘en başından’ izinler kontrol altına alınıyordu. Bir uygulamanın kameranıza erişimini bloke edebiliyordunuz örneğin.
Whatsapp sözleşmesi
Apple’ın iOS 14 güncellemesi popüler sosyal medya ağı Facebook’un tepkisini çekti… Zira Facebook, bu özellik nedeniyle iPhone kullanıcılarına ‘nokta atışı’ reklam göstermesini sağlayan verilere erişim sağlayamıyordu. Sizin çok para harcayan biri olduğunuzu, Rolex saatlere ya da son model otomobillere baktığınızı tespit edemiyordu. Kullanıcıları değerlendirerek ‘ilgili’ reklamlar gösteremediği için Apple’ı şikayet ediyor, hatta gazetelere ilan bile veriyordu. Çok konuşulan, hatta dalga geçilen bu reklamlar kimi uzmanlar tarafından Facebook’un veri açlığı ile ilişkilendirildi.
En sonunda da WhatsApp kullanıcılarına (bu arada WhatsApp ve Instagram birer Facebook şirketidir), ‘eğer bana izin vermezseniz artık bu çok sevdiğiniz mesajlaşma uygulamasını kullanamazsınız’ diye bir bildiri gönderdi. Kullanıcılar karşılarına çıkan bir sözleşme ile ‘sev ya da terk et’ e zorlandı desek yanlış olmaz.
Peki WhatsApp neyimizi istiyor?
WhatsApp sözleşmesini görmemiş olmanız imkansız, bu nedenle detaylı bahsetmeyeceğiz ama konuyla daha kolay bağlantı kurabilmemiz adına durumu özetlemek gerekiyor;
Anlık mesajlaşma uygulaması WhatsApp, kullanıcı verilerini Facebook ile paylaşacağını, bunun onaylanmaması halinde kullanımın mümkün olmayacağını belirtiyor. Bir ‘son onay tarihi’ bile veriyor, eğer onaylamazsanız 8 Şubat 2021 itibarıyla beni kullanamazsınız diyor.
Gelişmelerin kamuoyunda yarattığı tepki çarpıcı oldu… Telegram, Bip gibi uygulamalara rekor ilgi kaydedildi. Signal gibi son derece sıkıcı prosedürlere sahip uygulamalar bile trend oldu bir anda. WhatsApp ise geri adım atmayacağını şirketin üst düzey isimlerinden birinin Twitter hesabı vasıtasıyla duyurdu. Konu hukuki mecraya da taşındı… Türkiye’de Kişisel Verileri Koruma Kurulu araştırma, Rekabet Kurumu ise WhatsApp hakkında soruşturma başlatıldığını duyurdu.
WhatsApp neyi istiyor sorusuna yanıt aramaya devam…
Sizin neleri satın aldığınızı görmek istiyor… Aslında başka şeyler de var ama en tehlikelisi bu…
Parfüm mü kolonya mı; Japon yemeği mi, İtalyan yemeği, Luis Vuitton mu Massimo Dutti mi? Nelerden hoşlandığınızı kaydetmek ve ‘big data’ ile değere dönüştürmek niyetinde. Bu sayede Facebook ve Instagram’da size daha fazla ‘ilgili’ reklam gösterecek. Dolayısıyla az önce de vurguladığımız nokta atışları yapılacak, bu da reklam veren şirketlere Facebook’a daha fazla ödeme yapıp aralıksız reklam verme yönünde motivasyon sağlayacak.
Düşünsenenize bir girişimcisiniz, Instagram reklamlarınız o kadar başarılı ki, paraya para dememeye başladınız. İşte bu, WhatsApp’ın sizin alışveriş verilerinize erişimi ve sizi kategorilendirmesi sonucunda ilgi alanlarınızla örtüşen reklamlarla karşılaşmanız sonucunda gerçekleşecek. ‘Avrupa Birliği’ne yok neden bize var’ diye merak ediyor olabilirsiniz, yanıtı basit…
Avrupa Birliği, teknoloji şirketlerinin oyun alanı değil, çok ciddi kişisel veri güvenliği prosedürleri söz konusu ve Türkiye, bu kapsamın dışında olduğu için maalesef bu tür üzücü taleplerle karşı karşıya kalıyor…
WhatsApp alternatifleri neler?
WhatsApp’ın zorlayıcı ve kişisel veri düşmanı şartlarını kabul etmeli miyiz? Açıkçası seçim kullanıcıların. Ancak şu da var ki kabul edilmesi halinde kullanıcıların daha dikkatli olması gerekecek. Zira kullanımlarına dair kilit unsurlar bir değere dönüştürülerek Facebook şirketleri ile paylaşılacak.
Diğer yandan koşulları kabul etmeyenler için birçok alternatif mevcut. Bunlar arasında Turkcell’in uygulaması Bip öne çıkıyor. Bip, kullanıcıya erişim sağlanan verilerle ilgili -herhangi bir zorunluluk içermeyen bir onay mekanizması’ sunuyor. Eğer onay vermezseniz bırakın verileri kişi listenize yani rehberinize bile erişimi devre dışı bırakabiliyorsunuz. Verilerin Türkiye’de kaldığı platform, genel itibarıyla kullanıcı dostu ve sürekli olarak daha fazla kullanıcıya ev sahipliği yapıyor. Son açıklamalara göre Bip’in küresel ölçekteki kullanıcı sayısı 65 milyondan fazla.
Telegram, Signal ve Viber, bu noktada WhatsApp alternatifleri arasında. Telegram’ın son aylarda yoğun ilgi gördüğü kaydedildi.