“Metaverse mağazası”, “Decentraland’da arsa”, “banka şubeleri”, “konserler”, “toplantılar” derken son dönemin en çok konuşulan konularından biri metaverse. Türkiye’de ağırlıklı olarak sosyal medyada karşımıza çıkan metaverse, yavaş yavaş TV programlarına da konuk oluyor. Genel odağın ise açık bir şekilde metaverse’e duyulan ilgi ve merak nasıl faydaya dönüştürülür, markalar açısından “adımızı nasıl daha çok duyururuz” şeklinde olduğunu görüyoruz. Gündem olmak, metaverse’ün ‘temel kullanım alanı’ adeta. Neye yarıyor, nedir, geleceği bizlere neler vadediyor gibi soruların yanıtları ise pek fazla dile ya da klavyelere getirilmiyor.
Metaverse Nedir?
Metaverse, basitçe anlatmak gerekirse insanların, mekanların ve aklınıza gelebilecek her şeyin dijital olarak temsil edildiği bir alandır. Bir başka deyişle ise, gerçek insanların dijital nesnelerle temsil edildiği dijital bir dünya diyebiliriz.
Aslında zaten birçok yönden Microsoft Teams veya Zoom gibi uygulamalar Metaverse’in bir çeşidi olarak kabul edilebilir. Konuşma odasında varsınız, fakat bu varlığınız statik bir görüntü, avatar veya canlı görüntünüz olabilir.
Dolayısıyla Metaverse için insanları bir araya getirme kavramının genişletilmiş hali diyebiliriz.
Arsa konusu, Türkiye’de her ne kadar olabildiğine manipülatif bir hal alıp ‘Sahibinden.com’a kadar taşınmış olsa da öne çıkan bir trend. MetaMetric Solutions araştırmasına göre dört büyük Metaverse platformundaki arsa satışları 2021 yılı sonu itibarıyla yarım milyar doları geride bırakmış durumda. Diğer yandan ortak görüş, bu yeni trend ‘evren’ açısından henüz her şey çok deneysel, regüle bir piyasa söz konusu değil ve bilinçli ticaret de henüz yeni yeni filizlenen bir konu. Peki gelecekte neler olacak, metaverse’de açılan dükkanlar, mağazalar ne gibi getiriler sunacak, etkinlikler, konserler keyifle izlenebilecek mi?
2026’da Günde 1 Saat Metaverse…
Gartner araştırmasına göre 2026 yılına kadar insanlar metaverse’de günde en az 1 saat geçirecek. Bu kapsamda ‘neden metaverse’de 1 saat geçireceğiz’ sorusunun yanıtı da şöyle; eğitim, iş, alışveriş, sosyal medya ve eğlence gibi alanlarda metaverse bizlere ilginç çözümler sunacak. Diğer yandan aynı raporda söz konusu teknolojinin yaygınlaşması için zamana duyulan ihtiyaca vurgu dikkat çekiyor. Dijital araziler edinme, eğlence, sanat, sanal alışveriş gibi günümüzün ilgi çekici metaverse odaklarının teoriden çıkarak genele yayılması için artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR), 5G, blockchain gibi teknolojilere ihtiyaç duyuluyor. Bunların her birinin günümüzde ‘aşina olunan’ olgular formunda olduğuna şüphe yok, ancak her biri için henüz yolun başı ve metaverse’ün gerçek anlamıyla bir kitlesel çekim noktası halini alması için tüm bu argümanların aşina olmanın ötesini açıkça zorlaması gerekiyor.
Artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik ve blockchain, metaverse’ün özünü oluşturuyor. Blockchain sayesinde dijital varlıklar korunuyor. Ticaret token’lar ile yapılıyor. NFT, telif sorunlarını bertaraf ediyor. VR ve AR teknolojileri ise bunların deneyim noktasında öne çıkıyor.
Metaverse, en azından şimdilik sizi bir dizi aygıtla entegrasyona davet ediyor. Bu evrene girmek için gözlükler kullanıyorsunuz. Ve bu noktada sabit kalmakla hareketli olmak arasındaki kompleks durum, bu sıra dışı evrenin sorunları arasında giriyor. Hareketli şekilde kullanılmak istendiğinde sanal gerçeklik gözlüklerinin baş dönmesi, mide bulantısı gibi sorunlara ön ayak olduğu biliniyor. İşte tam da bu noktada Metaverse, donanımsal anlamda da çeşitli gereksinimler ve çığır açıcı inovasyonlara mecbur.
Toplantılardan Oyunlara Birçok Alanda Kullanılacak
Metaverse; toplantılar, iş ziyaretleri, işe alım, eğitim gibi birçok alanda kullanılabilecek. Aslında bakarsanız insan kaynakları ve yetenek avcılığı programlarının tamamı Metaverse için yeniden tasarlanabilir. Eğer bir de 3D gözlük takarsanız, bu deneyim daha da sürükleyici hale gelecektir.
Birçok markanın bu alanda isminden söz ettireceğini söylemek sürpriz olmaz. Örneğin Facebook, dikkat çekmek için tüm şirketin adını değiştirdi. Microsoft zaten bu alanda oldukça etkili. Kısacası her teknoloji, eğlence, alışveriş şirketinin bu alanda olmak isteyeceği su götürmez bir gerçek.
Peki ya alışverişlerimiz? Sanal bir Amazon mağazasına gidip kitap seçmek, ihtiyacınız olan ürünlere bakmak istemez miydiniz? Amazon’un Twitch’in sahibi olduğunu da bildiğimiz için, oyunlar ve oyun yayınları konusunda da çalışma yaptıklarını düşünmek yanlış olmaz.
Fortnite, Ariana Grande ve Travis Scott’ın konserlerine ev sahipliği yaparken, Lil Nas X’in geçen yılki Roblox konseri de 33 milyon izlenme almıştı.
Stage 11 Metaverse için Sürükleyici Müzik Deneyimleri Tasarlıyor
İşte tam da bu nedenle Paris menşeili Stage11 gibi startuplar oldukça ilgi çekici hale geliyor. 5 milyon dolarlık bir başlangıç yatırımı alan Stage 11, Metaverse için sürükleyici müzik deneyimleri tasarlıyor. Ayrıca David Guetta, Snoop Dogg, Ne-Yo ve Akon gibi sanatçılarla da ortaklık içinde.
Müzisyenlerden moda tasarımcılarına kadar çok sayıda yaratıcı meslek erbabı Metaverse için hizmet sağlamak üzerine iş planı geliştirecek. Örneğin Londra menşeili Gravity Sketch şirketi, tasarımcılarının bir 3D tasarım projesinde uzaktan birlikte çalışabileceği sanal bir oda geliştirdi. Bir başka startup olan Warpin ise şirketler için VR eğitim videoları oluşturuyor ve hazırladıkları projede sosyal anksiyete sahibi hastaların terapist eşliğinde çeşitli senaryolara girerek korkuları ve çekinceleri üzerine gitmeleri sağlanıyor.
Roblox platformu için oyunlar geliştiren Talewind Studios’un CEO’su ve kurucu ortağı Mike Allender, genel olarak her şirketin Metaverse’de var olacağını söylüyor ve şunu ekliyor:” Şu anda her şirketin iki boyutlu bir web sitesi var. Metaverse’de ise bu sitelerin üç boyutlu versiyonu bulunacak.”
Farklı Öğrenme Tarzı Yarattı
İş dünyası için Metaverse, daha şimdiden şekillenmeye başladı. Eğitimde “internetten öğrenme”den “dijital öğrenme”ye doğru geçişi canlı canlı yaşadık. Görünüşe göre yakında da “sürükleyici öğrenme”ye geçeceğiz. Bu öğrenme tarzında işe alımdan liderlik eğitimlerine, toplantılara ve simülasyonlara kadar onlarca uygulama olacak. Büyük şirketler bu yenilikleri zaten bir süredir test ediyor.
Disney, hikaye anlatımı ve animasyonları için dijital ve fiziksel dünyaları birbirine bağlayacağını duyurdu. Kim üç boyutlu bir şekilde ya da avatarıyla bir Disney filminde yer alıp karakterlerle konuşmak istemez ki? Belki de Disney Metaverse’deki en mutlu yer bile olabilir.