Mac”e uzaktan erişim yolları

İstatistiklere göre Amerika Birleşik Devletleri”ndeki Mac kullanıcılarının üçte ikisi birden fazla kişisel bilgisayara sahip. Bu orana dahil olan kullanıcıların da yüzde yetmişbeşi hem masaüstü hem de dizüstü bilgisayarlar kullanmaktalar. Ve gerek bağımsız araştırma şirketlerinin, gerekse Apple”ın kendi pazar araştırmalarının sonucuna göre de oldukça yüksek bir oranı aynı zamanda iPhone, iPod Touch ve iPad”de kullanıyor.

Bu istatistiklerin mantıklı bir okuması yapıldığında ortaya şu gerçek çıkıyor: Salt Birleşik Devletler”dekiler değil, 1. Dünya”daki tüm Mac kullanıcıları internete bağlı halde iken diğer bilgisayarlarını da kontrol etme ihtiyacı hissedebilirler. üstelik söz konusu diğer cihaz evin bodrum katında veya o an bulunulandan bambaşka bir kıtada dahi olabilir.
 

Mac'i uzaktan sevmek - Mac kullanıcılarına püf noktalar
 
Uzaktan erişim düşünülürken akla sadece başka bir yerde bulunan bilgisayardaki bir dosyaya erişim gelmemeli. Aynı zamanda uzaktaki o makinanın tüm kontrolü, ekranında o an nelerin göründüğü ve içerisindeki programların veya uygulamaların uzaktan çalıştırılabilmesi de işin içinde olmalı. Neyse ki, bu tip ihtiyaçlar için bir Mac”e uzaktan erişimi sağlayacak birçok metot mevcut. Bu metotlar kabaca beş ana kategoriye ayrılıyor :

1. Mac OS X içerisinde hali hazırda var olan Screen Sharing ve Back To My Mac gibi uygulamalar,
2. iChat ve Skype gibi online iletişim yazılımları,
3. LogMeIn veya GoToMyPc gibi özelleşmiş yazılımlar,
4. özelleşmiş uzaktan yönetim programı Timbuktu Pro,
5. Platformlar arası VNC. (Virtual Network Computing)
 

 
Aslında Zor Değil

Aynı ağ üzerindeki başka bir Mac”i kontrol etmek zor değildir; Durum, Bonjour veya diğer ağ uygulamaları ile nispeten kolay bir işlem haline gelir. Bundan biraz daha karmaşık olan başka bir ağa bağlı halde bulunan bir makinayı yönetmektir zira, hem sizin makinenizdeki, hem bağlanmak istediğiniz makinedeki hem de karşılıklı ağlardaki birçok yazılım ve donanımsal özellikler bu tip bir bağlantıyı güvenlik nedeniyle engellemek için ellerinden geleni yapacaklardır. Uzaktan yönetim için kullanıcı önündeki en ciddi adım bağlanılmak istenen makinenin ağ adresinin bilinmesidir. Yalnız ev veya küçük ofis ağları genellikle iki ana sistem üzerine kurulurlar. Bunlar NAT (Network Address Translation) ve DHCP (Dynamic Host Configuration) olarak adlandırılmıştır.

Back to My Mac, GoToMyPc veya LogMeIn gibi bazı uzaktan erişim uygulamaları bu prosedürü ağ yöneticisinin NAT yazılımı ile doğrudan iletişim kurarak yönetirler. Mac Os X”in içerisinde bulunan Screen Sharing veya VNC gibi bazı diğer çözümler ise bağlanılmak istenen ağın ve bağımsız bir makinenin özel IP adresleri üzerinden bu iletişimi sağlarlar.

 
  Şanslıysanız router”ınız üzerindeki NAT Port Mapping Protocol veya Universal Plug and Play gibi sistemler, yukarıda bahsetiğimiz ilk adım işlemlerini sizin için otomatik olarak da yapabilirler. öte yandan, bu görev için Port Map veya Lighthouse gibi üçüncü parti yazılımlar da denenebilir. Port atama işlemi teker teker manuel olarak da yapılabilir ancak, bunun için hangi portun hangi servis için kullanıldığını veya daha evvelden atandığını ve tabi ki harici IP adresinin nasıl bulunacağını bilmek gerekmekte.

Bu “Benim Bilgisayarım Nerede?” problemini çözmek için Dinamik DNS kullanılabilir. Dinamik DNS kabaca, router”ın IP adresine okunabilir vaziyette bir domain ismi (örneğin remote.mymacbookpro.com gibi) alınmasına yardımcı olur.

Doğru Rotayı Belirlemek

Uzaktan kontrol yöntemlerinden hangisinin sizin kullanım alanınız için daha uygun olacağına karar verirken göz önünde bulundurulması gereken birkaç kriter mevcut:
Güvenlik – VNC haricinde aşağıda açıklanacak olan tüm yöntemler uzaktan erişimi otomatikman şifreleyecekler. Ama unutmayın, VNC kullanacaksanız ekstra birkaç önleme ihtiyacınız olabilir.

Maliyet – Malesef en güvenilir çözümler genellikle en pahalı olanlar. LogMeIn ve GoToMyPc gibi alternatifler nispeten ulaşılabilir makine-başı maliyeti olan yazılımlar. Timbuktu Pro yine makine-başı, sadece bir seferlik ancak, yüksek sayılabilecek bir ücrete sahip. Back To My Mac ise Mobile Me uygulaması bünyesinde olduğundan nispeten daha ucuz bir yazılım, lakin bünyesindeki özellikler herkese yetmeyebilir.

çoklu Monitör – Bağlanılan makine, o anda 1″den fazla monitör kullanmakta ise, uzaktan erişim programı bu monitörlerin hepsini gösterebilecek mi?

Dosya Paylaşımı – Beklenmeyecek bir şekilde, birçok uzaktan erişim yazılımı, erişilen bilgisayardaki dosyaları başka bir bilgisayara aktarmaya destek vermiyor.

İhtiyaç ve beklentilerinize göre hangi uzaktan erişim yöntemini kullanacağınıza karar verirken, sıraladığımız bu çözüm alternatiflerinin hepsine daha ayrıntılı bakmakta oldukça yarar görüyoruz. çözümlerin hemen hepsinin farklı kurulum yöntemleri, kabiliyetleri ve yeterlilikleri var.

 
Mac OS X İçi çözümler

Mac Os X içerisinde bir Mac”ten uzaktaki başka bir Mac”e erişmenin iki ana yolu var: Screen Sharing ve Back To My Mac. Hem Mac Os X 10.5 (Leopard) hem de 10.6 (Snow Leopard) bünyelerinde Screen Sharing programı ile birlikte geliyorlar. Bu program kullanıcıya bir başka 10.5 veya 10.6 Mac ile teması mümkün hale getiriyor. Ayrıca program endüstri standardı VNC protokolü ile de uyumlu. Buna mukabil, internet üzerindeki diğer Mac”lere uzaktan erişim için salt Screen Sharing programını kullanmak birçok port ayarı gerektirdiğinden iyi bir seçenek olmayabilir. Screen Sharing, daha ziyade aynı router üzerindeki Mac”ler ile giriş seviyesi bir iletişim sağlamak için ideal ve basit bir program.

Ama Back To My Mac ile güçleri birleştirildiğinde Screen Sharing programı çok daha yetili hale geliyor. Bilhassa kullanıcının bir MobileMe hesabı varsa ve paylaşımda olan her iki Mac”de bu hesaba bağlı iseler, aralarındaki iletişimi kurmak oldukça kolay hale geliyor. Bununla beraber Screen Sharing”in çoklu monitör desteği de yeterli görünüyor. Yazılım aynı zamanda hızlı ve kurulumu kolay. Kullanıcı bağlandığı Mac”te de File Sharing ayarlarını yaptı ise, bu bağlantı yolunu kullanarak iki Mac arasında dosya transferi yapabilir. Mac OS X içerisindeki uzaktan erişim çözümlerinin en büyük dezavantajı Mobile Me kaydının ücreti gibi görünüyor.

Kurulum

Bir MobileMe hesabınız olduğunu varsayalım ve bu hesap üzerinden Back To My Mac”i etkinleştirdiğinizi düşünelim. Back To My Mac sekmesi üzerinden servisi aktive edin. MobileMe sunucuları üzerinden sorunsuzca aktive olmasını gösteren yeşil ışıkla karşılaşacaksınız. Aynı zamanda hem ulaşacağınız Mac”teki hem de o an kullandığınız Mac”teki Screen Sharing özelliklerini de aktive etmelisiniz. özellik aktive edildikten sonra söz konusu MobileMe hesabına bağlanan tüm sistemler pencerenin “Shared” kısmında gözükecektir. Listedeki bilgisayarlardan herhangi birine erişim için listeden seçimi yaptıktan sonra “Share Screen” butonuna basmak yeterli. Karşıdaki Mac, kullandığınız Mac ile aynı işletim sistemine sahipse, başka herhangi bir adıma gerek duymadan bağlantıyı gerçekleştirebilirsiniz demektir. Farklı Mac OS X sürümleri için kullanıcı adı ve şifre teyidi ile karşılaşmak olası. Bağlantı gerçekleştikten sonra ekranınızı ölçekleyebilir, görüntü kalitesini ayarlayabilir ve uzaktan bağlandığınız Mac”te hangi monitörün gösterileceğine karar verebilirsiniz. Back To My Mac”in çalışmasında bir takım problemlerle karşılaşıyorsanız MobileMe üzerinden “Preferences” sekmesini açın. “Connection Status” kısmında yeşil işareti görüyorsanız Stop”a basıp birkaç dakika bekleyin. Tekrar bağlantıyı kurduğunuzda problemin yüksek ihtimalle çözüleceğini göreceksiniz. İlk etapta yeşil yerine sarı veya kırmızı işareti görüyorsanız “Troubleshooting Back to My Mac”te çözümü arayabilirsiniz.
 

 

Chat Servisleri

Back To My Mac herhangi bir sebebten sizin ihtiyaçlarınıza göre gelmediyse ama yine de uzaktan erişim için basit bir çözüm arayışındaysanız, bir alternatif daha var : iChat. Yalnız, unutulmamalı, bu alternatifin bir de şartı var: Bağlanılan Mac”in başında da sürekli olarak bir kullanıcı olmalı.

Karşılaştırılmak
iChat”in belki de en büyük avantajı birbirine bağlanan iki Mac”te de Mac OS X 10.5 ve/veya 10.6 yüklü halde ise, ekranlarının sorunsuz ve kolayca paylaşılabilmesi. Teoride iChat, Back To My Mac ile aynı ekran paylaşma altyapısını kullanmasına rağmen, bu paylaşımın kontrolü hususunda size daha az oyun alanı bırakıyor. iChat”in diğer dezavantajlarına bakılacak olursa, ilk olarak bağlanılan Mac”teki işletim sisteminin 10.5″ten eski bir versiyon olması halinde kısıtlanan hatta yer yer tamamen ortadan kaybolan ekran paylaşımı gösterilebilir. Birden fazla monitör özelliğini desteklememesi de ayrı bir zayıf nokta. Bağlanılan makineler arasında kopyala-yapıştır yapılamıyor ve bu da uzaktan bağlantıyı sadece içerik kontrolüne indirgemek anlamına geliyor.

öte yandan Skype”ta ikili iletişim anında ekran paylaşımını destekleyen yazılımlar arasında. üstelik program Mac OS X haricindeki işletim sistemlerini de destekliyor yalnız, dikkat edilmeli, Skype kullanarak uzaktan bağlanılan ekranı sadece “görebiliyoruz”, ona müdahale edemiyoruz. Bu müdahale hakkı için birazdan değineceğimiz Timbuktu Pro yazılımına ihtiyaç duyuluyor.

Kurulum
iChat üzerinden Leopard veya Snow Leopard kurulu bir Mac sisteme bağlanmak için öncelikle iChat aktive edilmeli. Ekranınızı başka bir kullanıcı ile paylaşmak istiyorsanız iChat”te yer alan Video seçeneğinde “Screen Sharing Enabled” sekmesinin işaretli olduğundan emin olun. Aynı zamanda karşı tarafın ekranını görüntüleyebilmek için de o bilgisayardaki iChat”te de aynı ayar yapılmış olmalı.

iChat üzerinden paylaşım açılırken bazı port ayarlarının da yapılması gerekmekte. Taraflardan en az birinde NAT-PMP desteği sağlayacak bir Apple Router şart, yine en az bir tarafta UPnP”nin açık olması şart, ayrıca her iki Mac”inde ulaşılabilir (görünür) IP adresleri ile ağa bağlanmış olmaları gerekiyor. Router ayarlarının doğru yapıldığı farz edilirse, ister Bonjour üzerinden ister AIM veya Jabber üzerinden yapılacak bağlantıda takip edilecek üç yol var: Bağlanılmak istenen kişinin adının üzerine Control tuşu basılı iken kliklemek ve “Share My Screen” butonuna basmak, arkadaş listenizde bağlanmak istediğiniz kişiye tıkladıktan sonra iChat pencersinin altında yer alan”Screen Sharing”i seçmek veya arkadaşınızı seçtikten sonra “Screen Sharing”i bir kez daha tıklamak.
Arkadaş listenizde olmayan bir kullanıcı ile iletişime geçmek için ise “File” menüsü içerisinden “New Chat” düğmesine bastıktan sonra “Share My Screen” veya “Share Buddy”s Screen” seçeneğini tıklayabilirsiniz. Karşı tarafta da Mac OS X, sizin kullanıcı adınız ve bilgileriniz ile “Screen Sharing” platformu kurulmak istendiğini kullanıcıya bildirecektir. Karşı tarafta hiçbir kullanıcı yoksa bile iChat”in “Screen Sharing” uygulamasını otomatik olarak etkinleştirmesini sağlamak ve önceden belirlenmiş bazı kullanıcılarla iletişime geçmesini sağlamak “Chax” isimli eklentiyle gerçekleştirilebilir.

 
Web Servisleri

Eğer routerlarla gereğinden fazla haşır neşir olmak size göre değilse, bu iş için özel olarak dizayn edilmiş LogMeIn veya GoToMyPc gibi özel yazılımları da kullanabilirsiniz. Bu gibi web tabanlı yazılımlar sayesinde iki makineyi birbirlerine bağlarken router ayarları ile, güvenlik duvarları ile ve diğer zaman alıcı prosedürlerle uğraşmanıza gerek kalmayabilir. Her iki makine de birbirlerinden bağımsız olarak sunucuya bağlanabilecek durumda ise, birbirlerine de bağlanmamaları için bir sebep de yok demektir.

Bir De Bu Taraftan Karşılaştırılmak

LogMeIn programı iki farklı versiyonla kullanıcılara sunuluyor: ücretsiz ve Pro sürümleri. Her iki sürüm de gayet yeterli çoklu monitör desteği sunuyor ve her ikisi de hem Mac OS X tabanlı hem de MS Windows tabanlı makineleri destekliyor. ücretsiz sürümün en mühim kısıtlaması entegre edilmiş bir dosya paylaşım sisteminin ve uzaktan çıktı alma yeteneğinin olmaması. Buna mukabil, ücretli olarak kullanıcılara sunulan LogMeIn Pro”da bu iki kısıtlama yok. Dosyamız üzerinde çalıştığımız sıralarda LogMeIn Pro yaklaşık $70 gibi bir fiyatlandırma yapmaktaydı. Paylaşımdaki ana makine için ödenecek bu ücret sonrasında, paylaşıma giren diğer tüm bilgisayarlar için herhangi ekstra bir ücret ödenmesine gerek yok. LogMeIn”in bununla beraber kullanıcı dostu bir iPhone uygulaması da mevcut. iPhone”u da paylaşıma açabileceğiniz bu uygulama hem ücretsiz hem de LogMeIn Pro versiyonları ile tam uyumluluk göstermekte.

öte yandan Citrix Online menşeili GoToMyPc ise LogMeIn Pro”ya göre biraz daha pahalı. Yıllık kullanım olarak $180 taleb edilen yazılım, paylaşımda olan bilgisayar sayısı artıkkça belirlenen oranlarda indirim de vaad ediyor.
Buna mukabil GoToMyPc”nin yetileri LogMeIn”e kıyasla çok fazla değil. Java tabanlı arayüz, tek bir pencerede o an paylaşımda olan tüm bilgisayarların ekranlarını gösterebilmek, ve bu görüntülerin ekranınızdaki boyutlarını değiştirebilmek gibi bazı kontrol imkanları sağlıyor. Ayrıca GoToMyPc uzaktan görüntüleme ve kopyala-yapıştır işlemleri için clipboard görüntüleme gibi özellikleri de desteklemekte. Desteklemediği eksikliklerine değinecek olursak, uzaktan çıktı alma, misafir girişi ve dosya paylaşımı gibi önemli özellikleri sıralamamız gerekiyor.

Değinilen üç ana alternatiften en mantıklısı, işyeriniz veya bağlandığınız yerel ağ sunucunuz başka bir seçeneği standardize etmediyse, LogMeIn Pro olarak gözükmekte. Tabi uzaktan erişim sağlayacağınız bilgisayar üzerinde orta seviye bir kontrol de sizin için yeterli ise LogMeIn”in ücretsiz sürümü de ziyadesiyle işinizi görecektir.

 
Kurulum

LogMeIn”in her iki versiyonunda da prosedür aynı: öncelikle web sitesi üzerinden bir kullanıcı adı tanımladıktan sonra paylaşıma açacağınız tüm bilgisayarlara LogMeIn yazılımını kurmanız gerekiyor. Bu basit birkaç adımı attıktan sonra erişmek istediğiniz Mac”e veya PC”ye herhangi bir tarayıcı üzerinden erişebilirsiniz. Yalnız bu noktada dikkat edilmesi gereken bir husus var: Eriştiğiniz makinedeki LogMeIn arayüzü, bir web tarayıcısı içerisinde çalıştığından klavye kısayollarında bir karmaşıklık yaşanabilir. Birçok durumda klavye kısayolları ile erişilen bilgisayardaki Firefox”u yanlışlıkla kapatarak tüm işlemleri baştan yapmak zorunda kalmak olası.

GoToMyPc”nin kurulumu da LogMeIn ile neredeyse aynı. Erişmek istediğiniz Mac”ten GoToMyPc web adresine gittikten sonra oradaki hesap bilgileri formunu doldurmak gerekmekte. Formdan sonra yazılım yükleniyor. Yükleme bittikten sonra yazılım kullanıma hazır hale geliyor.

 

Timbuktu Pro

Netopia”nın Timbuktu Pro yazılımı, Back To My Mac veya iChat”ten çok daha kompleks ve yetili iken merkezi bir sunucuya bağlı kalmak istemiyorsanız sizin için adeta biçilmiş bir kaftan. Yazılım neredeyse 1990″ların başından beri uzaktan erişim adına muadillerinden çok daha fazla özellik sunuyor kullanıcılara. Timbuktu Pro ile katılımcı olan veya olmayan tüm Mac bilgisayarlara erişebilir, kullandığınız Mac”i istediğiniz kişilerle paylaşabilir, limitsiz dosya transferi yapabilir, bağlı bulunduğunuz tüm makinelerin varsa birden fazla monitörlerini yönetebilir ve tüm bunları yaparken aynı zamanda onlarla sohbet de edebilirsiniz.
Yazılım Bonjour veya IP adresi üzerinden yerel ağa bağlanmak suretiyle de çalışabilir; veya bir hostname vasıtasıyla başka herhangi birşeye gerek kalmadan da uzaktan bağlantı gerçekleştirebilir. Yalnız malesef Timbuktu router üzerinden özel adres alan makinelere kendiliğinden bağlantı gerçekleştiremiyor. Bundan birkaç yıl evvel geliştirici firma Netopia, bu soruna yazılım içerisine Skype entegrasyonu geliştirerek çözüm aradı. Skype”ın çekirdek yazılımı Timbuktu üzerinden yapılan farklı ağ bağlantılarında bir kanal işlevi görüyordu. Bu entegrasyonun avantajlarından son raddede yararlanmak için paylaşımda olacak bilgisayarların her birinde açık vaziyette bırakılacak olan 1″den fazla Skype hesabı açmak gerekiyor.

Timbuktu”nun en büyük dezavantajı, tahmin edilebileceği gibi, fiyat. Bir set halinde lisansının satışı yapılan yazılım için uzaktan birbirlerine erişecek iki makineye iki ayrı lisans satın alınması gerekmekte. Bu lisansların fiyatlar $180 ile $200 arasında değişiyor. Paylaşıma girecek bilgisayar sayısı artııkça yazılımın lisans ücretlerinde de belirli oranlarda indirimler görülüyor.

 
Kurulum

Yukarda da belirtildiği gibi paylaşıma girecek her bir makine için ayrı bir Timbuktu satın almak gerekmekte. Satın alma aşamasında hangi servislerin pakete dahil edileceği kullanıcıya bırakılmış. Skype kurulumu biraz meşakkatli olabilir: Erişilecek, uzaktaki bilgisayara da sorunsuzca Skype kuurulmuş olması ve paylaşım süresince Skype”ın aktif biçimde çalışıyor olması gerekiyor. Timbuktu kurulumu esnasında Skype kutucuğu işaretlenirse, programın “Incoming Access” diyalog kutusunda bir Skype sekmesi belirecek. Bu sekmeden görüntülenebilecek “New Window” ile Skype listenizdeki hangi arkadaşınızın Timbuktu”yu etkinleştirdiğini de görebilirsiniz.


 

  VNC
Görüldüğü üzere uzaktan erişim sağlayan birçok çözüm kullanıcının mutlaka bir yazılımı (Apple tarafından geliştirilmiş veya üçüncü parti) satın almasını gerektiriyor. Başka bir alternatife uzaktan erişim çözümü olan VNC (Virtual Network Computing) diğerlerine nazaran daha orjinal, bu da kullanıcının farklı üreticilerden farklı yazılımları aynı anda kullanabileceğini gösteriyor.

VNC teoride tüm işletim sistemleri ile kullanılabilecek bir uzaktan erişim çözümü. Mac OS X de VNC”ye destek veriyor. Mac OS X içerisinde bulunan Screen Sharing özelliği VNC ile tam uyumlu olarak çalışabiliyor.

Bununla beraber iOS kullanan cihazlar için de VNC işlemcileri mevcut. Tüm bunların sonucu olarak VNC”nin esnekliğinin bir de maliyeti var. VNC, diğer tüm uzaktan erişim metotlarının sağladığı kullanıcı dostu özelliklerden fazlasıyla uzak. örneğin, NAT veriyollarının özellikleriyle ilgili ayarlamaların yapılabileceği bir arayüzü ihtiva etmiyor. Kullanıcı port ayarlarını router üzerinden kendisi yapmak durumunda. Dahası, bu router”ın da görünebilir bir IP adresinin olması zorunlu.

VNC”nin güvenlik konusunda da bazı sıkıntıları olduğu bir gerçek. VNC kullanan her kullanıcı bir şifreleme refleksi göstermeyebiliyor. Ayrıca VNC kendiliğinden bir dosya transferi yazılımı da ihtiva etmiyor. çoğu durumda çoklu monitör desteği de bulunmayan sistemde sadece erişilen Mac”teki “System Menu Bar” ve altbaşlıkları görüntülenebilmekte.

 
Kurulum

Mac üzerinde VNC”yi etkin hale getirmek için iki yol izlenebilir. Birinci olarak Mac OS X içerisindeki VNC desteğini aktif hale getirmek, ikincisi üçüncü parti bir VNC sunucusunu bilgisayara kurmak.

Leopard veya Snow Leopard üzerinde VNC kurulumu gerçekleştirmek için öncelikle “System Preferences”dan “Sharing Preference” kısmına gelinidkten sonra “Screen Sharing”in seçili olduğundan emin olmak gerekiyor. Screen Sharing kısmına tıkladıktan sonra “Computer Settings” menüsünde “VNC Viewers May Control Screen With Password” işaretlendikten sonra bir şifre girilerek işlem devam ettirilmeli. Uyumlululuk açısından herhangi bir problemle karşılaşmamak adına belirlenen şifreyi maksimum sekiz karakterle sınırlı tutmakta fayda var. Fazla kısa şifrelerin intnernet ortamında kırılma riski daha yüksek fakat fazla uzun şifrelerin ise yanlış yazım riskini artırması ile uyumluluk problemlerine gebe olduğunu da söylemek zor değil. Bu yüzden sekiz karakteri optimum uzunluk olarak görüyoruz.

Uzakten erişimi VNC üzerinden yapacak bir başka bilgisayara bağlanırken herhangi bir VNC sunucusunu kullanan ve Mac OS X içerisinde bulunan Screen Sharing uygulaması kullanılabilir. Veya bunun yerine, JollysFastVNC veya Vine Viewer gibi üçüncü parti yazılımlar da aynı işlevi yerine getirecektir. Bu üçüncü parti programlar ile VNC bağlantısı sağlarken programı çalıştırıp, ulaşılmak istenen bilgisayarın IP adresi girildikten sonra isteğe bağlı olarak ya bilgisayarların grup halinde bağlı olan ve tek bir IP adresi kullanan bir ağa veya spesifik bir IP adresi ile tek bir bilgisayara bağlantı gerçekleştirilebilir.

 

Exit mobile version