Sinema dünyasının en zorlu ve meşakkatli işlerinden biri olan “stop motion” tekniği, her ne kadar artık hem demode hem de zahmetli olduğu için pek tercih edilmese de son birkaç yılda Laika stüdyosu tarafından bilgisayar ve 3D teknolojisiyle birleştirilerek tekrar kullanılmaya başlandı. Laika, bir nevi ilham kaynağı, Tim Burton’ın 2005 yapımı Ölü Gelin’inden dört yıl sonra ilk olarak Koralin ve Gizli Dünya’yı, peşinden de geçen yıl izlediğimiz ParaNorman’ı çıkarmıştı. Oscar’da da yarışan bu iki harika animasyonun ardından şimdi yine aynı oranda iddialı bir filmle karşımızdalar. İngiliz çocuk kitapları yazarı Alan Snow’un “Here Be Monsters!” adlı kitabından uyarlanan filmin yönetmenlik koltuğunda da Graham Annable ve Anthony Stacchi ikilisi oturuyor.
Hikaye, zenginliğe ve kokuşmuş peynirlere düşkün, hatta hayatlarını bu iki şeye bağlamış bir halkın yaşadığı Viktoryen dönemin lüks kasabalarından biri olan Peynirkent’te geçiyor. Orada bir efsane dolaşıyor; ışıklar sönünce, kapılar sıkıca kilitlenince esrarengiz yaratıklar beliriyor her gece, sevimli Arnavut kaldırımların altından çıkarak çocukları ve kıymetli peynirleri araklamak üzere. Söylentilere göre onlar hem devasa, hem de sevimsiz ama rastlarsanız birine çok şaşırabilirsiniz. Çünkü esasında çöp toplayarak geri dönüşüme yardımı dokunan, zararsız, korkak, sevecen ve asla da karşılaşamayacağınız utangaç tipler kutu cüceleri. Yani sadece farklı oldukları için halk tarafından ötekileştirilen, dışlanan bir topluluk. Fakat seçkin kesime katılma hırsıyla yanıp tutuşmuş Archibald Kapar’ın saçtığı dehşetten kurtulabilmek için cesaretlerini toplayıp kahraman olmayı denemeleri gerekiyor. Tabii bebekliğinden beri yanlarında büyüttükleri Eggs ve kazara tanıştıkları yukarıdan gelen zengin kız Winnie’nin de yardımıyla…
Anlayacağınız, her halleriyle (özellikle konuşmalarıyla) minionların biraz daha ‘sevimsizleştirilmiş’ versiyonlarına benzetebileceğimiz kutu cüceleri, çoğunluğun dışladığı yoksulları; yaşamlarını peynire ve lükse adamış beyaz şapkalılar, kafayı maddiyatla bozmuş zenginleri; nispeten düşük sınıftan gelen böcek ilaçlayıcı kırmızı şapkalılar ise zenginliğin onları önemli yapacağını düşünen yalakaları temsil ediyor. En ufak bir tehlikede saklanmayı seçen kutu cücelerinin ürkekliği ve doğuştan gelen mahcubiyetliği, elitlikle meşgul beyaz şapkalıların çevrelerinde olup bitenlere karşı umursamazlığı, açgözlü Archibald Kapar’ın kendi çıkarları doğrultusunda insanları korkutması, bu yüzden insanların bir türlü gerçekleri görememesi ve film boyunca Archibald’a iyi adam olduklarını sanarak yardım eden Bay Bezelye ile Bay Fasulye’nin ‘acaba gerçekten de iyi adam biz miyiz’ diye kendilerini sorgulamaları da filmin oldukça önemli detayları.
Ortada, öksüz ama halinden memnun bir oğlan ile gösteriş merakı yüzünden kendilerinden başkasına ilgi gösteremeyen bir anne-baba tarafından yetiştirildiği için zengin ama mutsuz ve şikayetçi bir kız çocuğunun halkı bilinçlendirmek, ayrımcılığı önlemek üzere birlik olup giriştikleri incelikli, rengarenk bir macera duruyor. Alt metinde insanoğlunun bencilliği, hırsı ve gafilliği harikulade bir dille eleştiriliyor. Bilhassa çocuk izleyicilere son derece değerli mesajlar bırakırken, büyüklerin de filmden çıkınca aralarında tartışmak isteyeceği türden derinlikli bir hikaye anlatılıyor. Üstelik karanlık havasına karşın eğlence, komedi ve şamata da hiç eksik olmadığı gibi daima doruklarda tutuluyor.
Kısaca Kutu Cüceleri: Yaratıklar Aramızda, üzerinde nasıl yoğun bir emek harcandığını her karesinden belli ediyor. Ayrıca enfes jeneriklerin ardından da buna (stop motion tekniğine) dair hoş ve aydınlatıcı bir sahne sunuyor. Filmden sonra belki de tek şikayetimiz -hemen hemen her animasyondaki gibi- orijinal seslendirmelisini izleyememek oluyor.
Kutu Cüceleri: Yaratıklar Aramızda / The Boxtrolls
Vizyon Tarihi: 26 Eylül 2014
Yapımı: 2014 – ABD
Tür: Animasyon, Aile, Macera
Süre: 96 Dak.
Yönetmen: Graham Annable, Anthony Stacchi
Seslendirenler: Elle Fanning, Ben Kingsley, Simon Pegg, Toni Collette, Nick Frost
Senaryo: Adam Pava, Irena Brignull
Yapımcı: David Bleiman Ichioka, Travis Knight