Küresel Panorama, bir sahnenin 360 derecelik bir görüntüsünün yakalanmasıyla oluşturulan bir görüntü türüdür. Bu panoramik görüntüler, birçok farklı sektörde ve amaçla kullanılır. Bu tekniğin amacı, izleyiciye çevresini tam olarak görebileceği bir deneyim sunmaktır.
Daha önce, bir dağın tepesinde durduğunuz ve en soldan en sağa uzanan güzel bir manzaranın tadını çıkardığınız ve önünüzde uzanan her şeyi görmek için başınızı çevirmenize neden olan bir durum yaşadınız mı?
Böyle bir an yaşadıysanız, eminim ki dijital kameranız, ya da akıllı telefonunuzla bu güzelliği yakalayabilmeyi gerçekten dilemişsinizdir. İyi haber şu ki, günümüz teknolojisi bu tür sahneleri panoramik fotoğrafçılık tekniğiyle yakalamamıza artık izin veriyor. Ama önce panoramik fotoğrafın ne olduğunu açıklayayım.
Panoramik Fotoğrafçılık Nedir?
Geniş formatlı fotoğrafçılık olarak da bilinen panoramik fotoğrafçılık, tek bir geniş fotoğraf (dikey veya yatay) oluşturmak için aynı kameradan birden fazla görüntüyü bir araya getiren özel bir tekniktir.
Panorama terimi, Yunanca kelimenin tam anlamıyla “tüm manzara” anlamına gelir ve ilk olarak bir manzaranın sadece belirli bir bölümünü değil, geniş bir görüntüsünü yakalamak isteyen ressamlardan tarafından kullanılmıştır.
İlk panoramik fotoğraflar, filmin basılı versiyonlarının basitçe hizalanmasıyla yapıldı, bu da çok iyi sonuç vermezdi, çünkü fotoğrafları mükemmel bir şekilde hizalamak neredeyse imkansızdı. Kişisel bilgisayarların icadı, bilgisayar yazılımı ve dijital fotoğrafçılıktaki gelişmelerle, özel yazılımlar kullanarak dijital görüntüleri bir araya getirmek artık çok daha kolay.
Aslında, uygun bir fotoğrafçılık tekniği ve panoramik ekipman kullanarak, son derece yüksek çözünürlüklerde mükemmele yakın panoramalar oluşturmak artık mümkün. Hatta bazı fotoğrafçılar, devasa “gigapiksel” panoramalar oluşturmak için yüzlerce yüksek çözünürlüklü görüntüyü birleştiriyor.
Günümüzde dijital panoramik fotoğrafçılık sadece manzara fotoğrafçıları arasında değil, aynı zamanda mimari ve şehir manzarası fotoğrafçıları arasında da oldukça popüler ve yaygın…
Panorama Türleri Nelerdir?
“Panorama” kelimesi otomatik olarak geniş bir yatay veya dikey görüntü olacağını varsaysa da bence mutlaka böyle olması gerekmiyor. Birkaç görüntüyü bir araya getirirsem ve kare bir görüntü olduğu ortaya çıkarsa, yine de yüksek çözünürlüklü panoramik bir görüntü olduğunu düşünürüm. Panoramik görüntüleri şu şekilde tanımlıyorum:
- Geniş açılı panoramalar – yatay veya dikey olsun, 180 dereceden daha azını kapsayan geniş açılı bir fotoğrafa benzeyen her şey. Geniş açılı panoramalar, birkaç fotoğraftan dikilmeleri ve bu nedenle daha fazla çözünürlüğe sahip olmaları dışında normal görüntüler gibi görünebilir.
- 180 derece panoramalar – soldan sağa 180 dereceyi kapsayan panoramalar. Bu tür panoramalar çok geniş görünür ve geniş bir alanı kaplar.
- 360 derece panoramalar – 360 dereceye kadar kapsayan panoramalar. Bu panoramalar son derece geniş görünür ve tüm sahneyi tek bir süper geniş görüntüde kaplar.
- Küresel panoramalar – “gezegenler” olarak da bilinir. Bunlar, özel bir son işleme tekniği kullanılarak kare küresel bir görüntüye dönüştürülen 360 derecelik panoramalardır. Bu yazıda da özellikle bu tür panorama fotoğraflarının nasıl üretildiğini detaylı bir şekilde anlatacağım.
Küresel panorama (Spherical Panorama, Little Planet, Tiny World)
Küresel Panorama, bir sahnenin 360 derecelik bir görüntüsünün yakalanmasıyla oluşturulan bir görüntü türüdür. Bu panoramik görüntüler, birçok farklı sektörde ve amaçla kullanılır. Bu tekniğin amacı, izleyiciye çevresini tam olarak görebileceği bir deneyim sunmaktır. Bu tür panoramalar genellikle çok geniş meydanlar, manzaralar veya turistik yerler gibi geniş alanları kapsamak için kullanılır.
Küresel panoramaların bir başka kullanım alanı gayrimenkul sektörü olup ev veya iş yeri gibi mülklerin pazarlanmasında potansiyel alıcılar, mülkün tamamını veya belirli alanlarını sanal olarak gezebilir ve detaylı bir şekilde inceleme yapabilirler.
Yine Turizm sektöründe, popüler turistik yerlerin veya otellerin web sitelerinde küresel panoramalar yer alır. Bu sayede turistler, potansiyel tatil yerlerini gezmek için bir ön izleme şansı elde edebilirler. Sanat dünyasında, küresel panoramalar, sanatçıların yaratıcılığını ifade etmek veya etkileyici manzaraları sergilemek için kullanılır.
Küresel panoramalar, genellikle birden fazla fotoğrafın birleştirilmesiyle üretilir. Bu fotoğraflar, bir tripod veya özel bir ekipman kullanılarak belirli bir açıdan çekilir. Ardından, bir düzenleme yazılımı kullanılarak bu fotoğraflar bir araya getirilir ve 360 derecelik bir görüntü oluşturulur.
Küresel Fotoğrafçılıkta Ne Tür Ekipmanlar Kullanılır?
Küresel panoramaların üretiminde kullanılan ekipmanlar arasında bir DSLR veya aynasız fotoğraf makinesi, bir tripod, bir panoramik başlık ve bir panoramik merceği sayılabilir. Ayrıca, panoramik bir fotoğraf çekmek için bir yön belirlemek ve sabit bir hızda dönmek için bir kontrol mekanizması veya otomatik bir cihaz da gerekebilir. Dairesel panoramalar daha kolay olarak 360 derece kamera, bir tripod veya drone kullanılarak çekilir. Bir dönme noktası etrafında bir dizi ardışık fotoğrafın birleştirilmesiyle oluşturulur. Fotoğraf makinesi, belirli bir açıda çekim yapar ve ardından dönme noktasını değiştirerek bir sonraki çekime geçer. Bu işlem, tam 360 derecelik bir dönüş tamamlandığında sona erer.
Ancak 360 derece fotoğraf oluşturmanın en kolay yolu 360° özellikli bir kamera kullanmaktır. Çoğu 360° kamerada, her biri 180°’den biraz daha fazlasını yakalayan iki karşıt lens bulunur. Kamera iki fotoğrafı otomatik olarak birleştirir ve bu size tam 360° fotoğraf sunar. Birçok firma küresel fotoğrafçılığı kolaylaştıran ürünler sunarken, piyasada bulunanlar arasında en popüler olanlar şöyle sıralanıyor:
GoPro MAX: Küresel panorama özelliğine sahip olan GoPro MAX ile küresel videolar 6K çözünürlükte çekiliyor ve 5.6K’ya birleştiriliyor. Küresel fotoğraflar ise 18MP çözünürlükte çekiliyor ve 16.6MP’ye birleştiriliyor. Kullanıcıların post prodüksiyonda 360 derece düzenleme için harcadıkları zaman önemli ölçüde azaltılmış.
Insta360 One X2: Insta360 One X2, kameranın üst kısmının her iki yanında iki kubbeli kamera lensine sahip. 1TB microSD kart destekliyor ve 360 derece fotoğrafı için 6080 x 3040 ve panoramik için 4320 x 1440 çözünürlük sunuyor. 360 derece video çözünürlüğü ise 5.7K 30fps, 25 fps, 24 fps. Ve 4K 50fps ve 30 fps, 3K 100 fps. Batarya ömrü yaklaşık 85 dakika.
Insta360 One RS 1-Inch: Leica ile geliştirilen ve 1 inch boyutunda sensöre sahip olan bu ürün aksiyon ve 360 kamera dünyasında oyunu değiştiren özelliklere sahip. Cihazın her iki yanında da 1” sensörlü Leica lensler bulunuyor ve 6K’ya varan bir video çözünürlüğü (5760×2880 30 fps) sunuyor. Düşük ışık performansı belirgin bir şekilde üstün. 360 derece fotoğraf modunda çözünürlük ise 21 MP (6992×3496). Bu da kroplama sonrasında bile görsel kalitenin korunması anlamına geliyor.
RICOH Theta X: Fotoğraf konusunda 60 MP’e yaklaşan (11008×5504) çözünürlükte görüntü sunan Theta X, video özelliklerinde 5.7K 30 fps (5760×2880) ile kaliteli görseller üretmenizi sağlıyor. Ayrıca 4K (3840×1920) 100 mps canlı akış da gerçekleştirebiliyorsunuz.
Yazılım ve Uygulamalar
Kameranız, 360 derece panorama çekmenizi sağlayan özel cihazınız ve hatta telefonunuzla çekmiş olduğunuz fotoğrafları bir küresel panorama fotoğrafına dönüştürmek için bir yazılım veya uygulamaya ihtiyacınız olacak. Genellikle bu konuda en çok kullanılan yazılımlardan biri de Adobe’nin Photoshop’udur. Ücretsiz yazılım olarak Microsoft Image Composite Editor programı kullanılabilir.
Çekmiş olduğunuz fotoğraf masa üstünüzde yatay bir kuşak halinde görünecektir. Ancak bu fotoğraf bir küresel panorama oluşturabilmek için zemini ve tavanı/gökyüzünü de gösteriyordur. Küresel panoramanın özelliği, döndürülerek fotoğraflara her açıdan bakılabilmesidir. Kameranızla 360°’lik bir fotoğraf veya fotoğraf küresi çektiğinizde, etrafınızdaki her açıyı, mümkün olan her görüntüleme yönünde yakalarsınız. Nihai ürün daha sonra herhangi bir boşluk bırakılmadan bir kürenin içine yansıtılabilir.
Photoshop’ta işlem yaparken birden fazla fotoğraf çekmişseniz bunları “Photomerge” komutuyla bir araya getirirsiniz. Örneğin, bir şehir manzarasının üst üste binen beş fotoğrafını çekebilir ve sonra bunları bir panoramada birleştirebilirsiniz. Fotoğraf Birleştir komutu hem yatay hem de dikey olarak döşenmiş fotoğrafları birleştirebilir.
Fotoğrafları seçtikten sonra “Layout” seçeneğinden “Küresel”i işaretleyiniz. Bu özellik görüntüleri, 360 derecelik bir panorama görüntüleme deneyimini simüle eden bir kürenin içini haritalamak için hizalar ve dönüştürür.
Nasıl Çekim Yapıyorum?
Şimdilik sadece drone , cep telefonu ve Insta360 One RS 1-Inch ile 360 ile dairesel panorama, 360 derece çekimler yapıyorum. Görüntülerde gölge istenmiyor ise, genelde öğle saatlerinde, 10.00-15:00 saatleri arası daha uygun oluyor. Elbette günbatımı, gün doğumunda ve mavi/altın saatler de çekimler için özel görüntüler sunuyor.
Drone kullanımında öncelikle sivil havacılık kurumundan İnsansız Hava Aracı ehliyeti almak gerekiyor. Sonrasında Drone kaydı ve drone özelliklerine göre izinler alınması gerekiyor. Rüzgârlı havalarda Drone uçurmak ve 26 kare çekene kadar, dronun sabit noktada kalması çok zor. Birçok panorama çekimi, rüzgâr nedeni ile pozisyon kayması oluştuğundan kullanılamıyor. Yine de drone ile kuşbakışı değişik açılardan bakmak önemli bir deneyim. Özellikle dairesel objeleri ortalayarak oluşturulan küresel panoramalar daha güzel oluyor.
Yazı ve fotoğraflar: Hasan Ürey / @travelkolik