Yazı: Raşit Tosun
Hakkında: Teknoloji ile A’dan Z’ye ilgilenen Raşit Tosun, özellikle internetle ilgili fütürizm odağında çalışmalar yürütmekte olan bilim insanları ve yazarları takip ediyor. Gelecekte internetin çok daha özgürlükçü ve fonksiyonel hale kavuşacağına olan inancını büyük bir umutla sürdürüyor.
Kuantum denilince akla bilimsel düşünceler gelse de teknolojinin gelişmesi ile birlikte önümüzdeki 10 yıl içerisinde kuantum internet ile birlikte farklı alanlarda yaygınlaşacak. Geleceğin teknolojilerinden birisi olan kuantum internet nedir diye merak ediyorsanız işte tüm özellikleri ve ne zaman kullanılacağına dair detaylar.
Günümüzde internet milyarlarca cihazı birbirine bağlayan küresel bir iletişim aracı. Bu iletişim şu an radyo dalgaları ile sağlanıyor. İletilen verilerin elektronik sinyaller ile kodlanıyor ve hedefleri vasıtasıyla hangi verinin nereye gideceği belirleniyor. Geleceğin interneti olarak görülen kuantum internet ise sinyallerin kuantum parçacıkları ile taşınmasını sağlayarak radyo dalgaları kavramını tamamen devre dışı bırakıyor. Örnek vermek gerekirse ABD’deki partikül dünyanın başka bir ucundaki Çin’deki partiküle bağlantı kurarlar ve adeta verileri ışınlıyor.
Bilim insanları tarafından yapılan bir çalışmada 2017 yılında yörüngeye bir foton yollanarak ilk kuantum ağı inşa edildi. Birbiriyle bağlantılı olan fotonlardan biri yörüngeye gönderilirken daha sonra geri alındı. Başka bir çalışmada ise kuantum hafıza ile şifreli mesajların üretilmesi sağlandı. Bunun yanı sıra IBM gibi bazı şirketler kuantum bilgisayarlar geliştirmeyi başardı. Bu bilgisayarlar ile çeşitli testler yapılırken tasarımları sürekli ilerleme kaydedecek şekilde geliştirildi.
Kuantum internet 10 yıl içinde inşa edilecek
Kuantum internet alanında öne çıkan ülkelerden birisi olan Çin’de Bilim ve Teknoloji Üniversitesi profesörü fizikçi Pan Jianwei, 2030 yılında ilk global kuantum ağının kurulabileceğini öngördüklerini belirtti. Bu açıklamalara göre sadece 10 yıl içerisinde tüm dünyada kullanılabilen yeni bir internet ortaya çıkabilir.
Tüm bu gelişmeler herkesi heyecanlandırsa da dikkat çekilmesi gereken bir detay bulunuyor. Kısa bir süre içerisinde görme olasılığımızın bulunduğu yeni kuantum internet, şu anki internet kullanıcıları için fazla bir şey ifade etmiyor. Bunun nedeni ise günümüzde interneti sadece sosyal medyada gezinmek, web sitelerine bakmak veya e-mail göndermek için kullananlara şu anda kullandığımız günümüz interneti temel ihtiyaçlar için oldukça yeterli. Kuantum internet ise güvenlik öncelikli verilerin şifrelenmesi ve çok yüksek hızlarda veri aktarımı gibi daha üst düzey ihtiyaçlara çözüm sunacak.
Kuantum internet nerede kullanılacak?
Kuantum internet kullanım alanına örnek vermek gerekirse kuantum kriptoloji teknikleri ile günümüzde kripto paralarda kullanılan “blok zinciri” gibi verilerin uçtan uca şifrelenmesini sağlayacak. Bu sayede veri paylaşımları başkaları tarafından takip edilemeyecek ve veriye erişim mümkün olmayacak. Bu Türkçe’si kuantum anahtar dağıtımı olan “quantum key distribution” teknolojisi ile mümkün olacak. Bu teknolojide gönderilen veri şifreli olarak, açma anahtarından bağımsız olarak gönderilecek. Bu sayede veri aktarımına herhangi bir müdahale olursa veri kendini imha edece, veri paylaşımı yapanlara bu durumdan haberdar edilecek. Bu günümüzde ve gelecekte çok daha büyük bir öneme sahip olan verinin daha güvenli bir şekilde aktarılması için en önemli metotlardan birisi olacak.
Kuantum internet son kullanıcıya ne kazandıracak?
Kuantum internet üst düzey kullanım ile devlet kurumları ve şirketler gibi büyük organizasyonlara ciddi güvenlik önlemleri sağlarken son kullanıcıya da yeni avantajlar kazandıracak. Gizliliğe önem verenler için kuantum internet sayesinde tüm e-mail mesajları, kişisel bilgiler ve şifreler gibi veriler bulut üzerindeki bir kuantumda şifrelenerek gönderilebilecek.
Güvenliğin yanı sıra son kullanıcıya kazandırılacak ön önemli faydalardan birisi de bağlantı hızı olacak. Günümüzde bazı ülkelerde internet hızları çok yavaş seviyelerde olabilirken kuantum internet bu noktada ümit verici bir teknolojisi olacak. Max Planck Kuantum Optik Enstitüsü tarafından inşa edilen kuantum transistörü saniyede 1 trilyon işlem kapasitesi ile iki nokta arasında çok daha hızlı veri transferi sağlıyor.
Bu ve bunun devamındaki çalışmalarla internetin temelinin kuantum internet ile tamamen değişebileceği öngörülüyor. Öte yandan kuantum internetin, ilk yıllarında bu teknolojinin sadece “şanslı” bir kesim tarafından kullanılabileceği düşünülüyor. Gelecek heyecan verici yeni teknolojileri hayatımıza kazandırırken hep birlikte takip etmeye devam edeceğiz.
Sadece 10 yıl içerisinde tüm dünyada kullanılabilen yeni bir internet ortaya çıkabilir…
Artısı ne olacak?
Kuantum internet güvenlik öncelikli verilerin şifrelenmesi ve çok yüksek hızlarda veri aktarımı gibi daha üst düzey ihtiyaçlara çözüm sunacak.