Telefonunuzu cebinizden çıkarın, konuşun. Daha sonra elinizde açıverin, bir ‘kelebek gibi’ açılan kanatlarında aynı anda 3-4 uygulama aktif olarak kullanılabilsin. Cebinizde 5 inç olan ekran karşınızda 8 inçe dönüşsün. Bu konsept bundan birkaç sene önce bazı fütüristik videolarda görücüye çıktığında konuşulan şey ‘2020’lerde bu olacak’ şeklindeydi. Daha önce oldu. Geçtiğimiz aylarda (2018’in sonuna doğru) prototipler, Ocak ayının başında ilk ‘elle tutulur’ model, Şubatta ise ilk ‘piyasaya sürülmeye hazır’ iddialı modeller gündeme geldi. Katlanabilir ekranlı telefonlar artık gerçek.
Evet, aynı telefonda 1-2-3 ekran söz konusu. Bunlardan bazısı bağımsız, bazısı birleşmiş durumda kullanım sunuyor. Konseptin ekran odaklı yaklaşımının bir sonucu olarak kalınlık, ağırlık gibi faktörler, batarya dayanıklılığı, yazılımsal özellikler önem kazanırken otoriteler söz konusu segmenti henüz ‘çok yeni’ olduğu için deneysel görmenin doğru olacağını, katedilecek çok yolun olduğunu öne sürüyorlar. Haksız sayılmazlar.
Kamera özelliklerine gelindiğinde arka kısımda 2,3,4 kamera ile başlayan ilginç ‘sayısal’ rekabet, aslında bazı modellerde tek kamerayla bile çok iyi sonuçların alınıyor olmasıyla bir diğer tartışma konusunu meydana getirdi. Bununla birlikte portre fotoğrafçıları ya da ilgilileri tarafından bundan 10 sene öncesinin ‘DSLR’ fotoğraf makinesi satın alma gerekçelerinden biri olan bokeh efekti özelliği (sıklıkla portre fotoğraflardaki arka planın flu görüntüsüyle oluşan ambiyans) artık ‘kompakt’ akıllı telefonlara entegre oluyor, adeta segmentler arası bir geçiş yaşanıyordu. Makro çekimlerin 5 cm mesafelere kadar düşmesinin daha da ötesinde optik zoom’da çılgın gelişmeler göründü.
Kompakt fotoğraf makinelerinde ‘3x’ şeklinde uzun yıllar var olan objektifi değiştirilebilir makinelerde zoom faktörü artıkça fiyatı yükselen lenslerle belirlenen bu özellik, dalga dalga akıllı telefonlara yansıdı. 2x, 3x optik zoom, güçlü dijital zoom özellikleri derken yakınlaştırma form faktörleri hiç olmadığı kadar gelişti. ToF sensörü ve flaş mekanizmasının da gelişmelerden etkilenmemesi kaçınılmazdı. En nihayetinde ise Nokia’nın 6 kameralı cihazı ile tanışıldı. Light adlı bir prototip telefon, arkasında dokuz adet lens sunuyor. Bu telefonla 64 MP fotoğraf çekilebiliyor. Daha iyi düşük ışık performansı ve karmaşık derinlik efektlerini yakalayabildiği söyleniyor. Ancak kalınlığı bir iPhone X’dan fazla değil. Öte yandan lens sayısındaki artış telefon maliyetlerini direkt artırıyor. Örneğin Light’ın kamerasının maliyetinin 1950 dolar olduğu belirtiliyor.
Akıllardaki soru ne kadar artacak? Yakında 10 arka kamera mı? İnanılmaz… Bir o kadar da korkutucu.
Fotoğraf teknolojilerindeki gelişim selfie’de de öne çıktı. Sosyal medyada hala revaçta olan trend ile birlikte uzun süre önce 20 MP ve üzeri ön kameralar sunulmaya başlandı. Günümüzde arka planın daha geniş hale getirilmesini esas alan teknolojiler üzerinde duruluyor. Bu arada önde de çift kamera gibi oldukça iddialı üretim ve tasarım hamleleri de yok değil
Peki sırada ne var?
Yanıt: 5G!
İlk olarak şunu belirtelim, sırada ‘hız’ var. Mevcut hızların hala 4K gibi çözünürlükler için yeterli olmadığı aşikar. Bununla birlikte 4K da artık eskidi, mobil teknoloji için gündemde olmasa da bilgisayar, monitör ve TV’ler açısından sırada 8K gibi çok daha uç çözünürlükler var. Artan veri yüküyle birlikte kullanıcıların daha fazla aktarım hızına ihtiyacı var. Ayrıca şebekelerin bir üst sınıfa geçmesinin zamanın da geldi de geçiyor. Günümüzde 3G bağlantının da altının görüldüğü kısmi alanlar olsa da genel itibarıyla 4.5G kalitesi son derece yaygın. 5G de yakında. Bu anlamda beklenti 2020’ydi, üstelik yapılan son resmi açıklamalar 5G özelliğinin kullanıma sunulacağı ilk şehrin Bolu olacağına da işaret etti. Sırada büyük şehirler olacak, Bolu, bir nevi ‘test merkezi’ görevi üstlenecek. Mobil operatörlerin de konuya ilişkin yoğun mesaisi biliniyor. En nihayetinde kullanıcının dışında kalan operasyonel durum hızla sürüyor. Kullanıcının konuya aşina olması içinse henüz zaman gelmiş değil. Peki akıllı telefonlar?
Akıllı telefon üreticileri sırayla 5G’li ilk modellerini duyurmaya başladı. Samsung, LG, Huawei gibi markaların bu alandaki modelleri başladı. Şimdilik kullanımına başlanmamış sayısız ülkede 5G özellikli telefonların dalga dalga görünmeye başlamasına tanıklık etmeye devam edeceğiz, daha sonra ise (2020 ağırlıklı olarak) artık operatörlerin sunacağı 5G deneyimini aktif olarak kullanmaya başlayacağız.
Bu kapsamda 5G’li modellerin hızla artacağını öngörmek mümkün. Yani sırada kesin olarak ‘5G’ var!
Başka ne var?
Kağıt parçası gibi…
Samsung, 2013 yıılında CES’te katlanabilir ekranlı bir telefon konsepti sergilemişti. Kavisli telefon olarak bazı markaların modellerinde (LG gibi) vücut bulan inovatif ekranlarla ilgili konuşan uzmamlar, yakında ekranların bir kağıt parçası gibi keskin şekilde katlanabileceğini düşünüyorlar. Kağıt gibi katlanma konusu için en erken tarih ise 2023 olarak belirtilmiş durumda.
Başka ne var?
Kablosuz şarjda sonraki aşama
Günümüz telefonlarının en ciddi sorunu şüphesiz pil ömürleri. Gelecekte kızılötesi ışıkla şarj, radyo frekansı gibi özellikler gündeme gelecek. Halihazırda işlevsel prototipler görücüye çıktı. Aşırı şarjlı sistemlerin çalışması, aynı zamanda bazı ek ekipmanları da gerekli kılacak. Örneğin kablosuz olarak cebinizde şarj olan bir cihaz için vericilerin bulunduğu bir oda gerekli olacak. Evet, günün birinde cebinizdeki telefon kendiliğinden şarj olabilir. Tarih ise ilk olarak bilgisayar ve hoparlör gibi aygıtlardaki denemelerin ardından sıranın mobile gelinmesi için 2020’lerin ilk yıllarını gösteriyor. Akıllardaki soru bu enerji bizi kızartacak mı olabilir. Uzmanlara göre düşük güç seviyeleri nedeniyle bu söz konusu değil.
2018 yılının yaz aylarında Kore’deki analistler Samsung’un katlanabilir telefon duyuracağını konuşuyorlardı. Yanılmadılar.
Apple’da neler olacak?
ABD’liler hiç olmadığı kadar uzun süre iPhone kullanmaya başladılar. Kantar Worldpanel’in en son araştırmasına göre ABD’de iPhone kullanım süresi 25,8 aya ulaştı. Bu verinin kaynağı iPhone 6 ile başlayan serideki tasarımın iPhone 8’de bile ayırt edilemez seviyede görülmesi. iPhone X’in devam eden yılda Xs ve Xr modellerine yansıması da bir diğer ‘tehdit’ olarak yorumlanabilir. Birkaç yıl daha iPhone X’tekine benzer tasarımlar görebiliriz.
Donanım faktörü
Teknoloji endüstrisi akıllı telefonlarda yapay zekalı kameralara önem veriyor. Bu kesin. Ancak tüketicilerin bu teknolojiden yeterince heyecanlanıp heyecanlanmadığı muamması devam ediyor. Çoğu tüketicinin telefonunu yükseltmesinin ana nedenlerinden biri hala yapay zeka gibi yazılımlar değil, donanım.
Fütürist Tim Bajarin’e göre önümüzdeki on yılda esnek ekranlardan gözlüklere kadar her şeyde bir devrim görmemiz olası.
Çin’de satılan Vivo X21, ekrana parmak izi tarayıcıyı yerleştiren ilk telefonlardan biri.
Mobil sektöründe gelecekte neler bekleniyor?
- Katlanabilir ekranlı telefon sayısında artış
- Katlanma şekillerinde geliştirmeler
- 5G özellikli telefonların sayısında artış
- Tuş sayısı daha az telefonlar
- Güvenlik tarafında daha yoğun iyileştirmeler
- Kablosuz şarjda yoğun inovasyon
Yazı: Ferhat Verdi
Bu yazı, Newtech dergisinin, Mayıs ayı sayısından alınmıştır.