Daha önce hiç tamamlamadığınız işleri hatırlamakta tamamladığınız işleri hatırlamaya kıyasla daha iyi olduğunuzu düşündüğünüz oldu mu? 1900’lerin başına kadar uzanan bu fenomen, daha sonra yapılan birkaç çalışmada tekrarlandı. Peki, herkesin hayatının herhangi bir döneminde deneyimleyebileceği Zeigarnik etkisi nedir?
Bu yazıda yapılan deneyler üzerinden yola çıkarak konu hakkında cevabını merak edebileceğiniz tüm soruları yanıtlayacağız.
Zeigarnik Etkisi Nedir?
Zeigarnik etkisi, bazen tamamlanmamış işlerin tamamlanmış işlerden daha iyi hatırlanmasını tanımlayan psikolojik bir olgudur. Adını Rus psikiyatrist ve psikolog olan Bluma Wulfovna Zeigarnik’ten alıyor.
Zeigarnik, 1920’lerde bir restoranda yemek yerken garsonların karmaşık siparişleri ve ödenmemiş yemekleri takip edebildiklerini ancak siparişler doldurulup ödemesi yapıldıktan sonra garsonların siparişlerle ilgili ayrıntıları hatırlamakta zorlandığını fark etti.
Bu durum o kadar çok ilgisini çekti ki çeşitli deneyler yaparak durumun neden kaynaklı olduğunu öğrenmeye çalıştı.
Deneylerinden birinde 138 çocuktan oluşan bir gruptan birkaç basit görevi, bulmacayı ve aritmetik problemi tamamlaması istendi. Çocukların görevlerin yarısını tamamlamasına izin verildi, geri kalan görevlerde ise yarıda durduruldular. Daha sonra Zeigarnik, 138 çocuktan 110’unun yarıda kalan görevleri tamamlanan görevlerden daha iyi hatırladığını keşfetti.
Bazıları, tamamlanmamış bir göreve sahip olmanın kişide gerilim hissiyatları yarattığı ve rahatlamak için önce onu bitirmek zorunda olduğunu hissetmesinin görevini akılda tutma ihtiyacı duymasına neden olduğunu savundu.
Zeigarnik etkisi kişinin ruh sağlığında önemli bir rol oynayabilir. Tamamlanmamasının olumsuz sonuçları olabilecek görevler, kişinin stresli hissetmesine ve çok düşünmesine yol açabilir. Bu düşünceler uyku sorunu yaşanmasına, kaygı seviyesinin artmasına ve enerjinin azalmasına sebep verebilir.
Olumlu taraftan da bakmak gerekirse, Zeigarnik etkisi, bireyleri görevlerini tamamlamaya, daha iyi alışkanlıklar edinmeye ve sorunları vaktinde çözmeye teşvik edebilir. Görevlerin zamanında ve kusursuz bir şekilde tamamlanması, kişinin kendini daha başarılı hissetmesini sağlayabilir.
İyi çalışma alışkanlıklarına sahip olmak, kişisel gelişime de katkıda bulunabilir. Stresi tetikleyen olaylara karşı hızlı ve etkili bir çözüm bulabilen kişi kendini psikolojik açıdan da oldukça iyi hissedecektir.
Zeigarnik Etkisi Nasıl Geçer?
Eğer yapmanız gereken işleri yapmadığınız için suçluluk duygusu hissediyorsanız başardığınız şeyler üzerinde düşünmelisiniz. Böylece kendinize karşı acımasız olmak yerine durumu daha iyi analiz edebilir ve sorunları çözmenizi sağlayacak yollar geliştirebilirsiniz.
- Elinize boş bir defter alın.
- Bu defterin her sayfasına günler ilerledikçe büyüklüğü fark etmeksizin sizin için anlam ifade eden tüm başarılarınızı yazın.
- Her yeni sayfayı yazdıktan sonra ilk sayfaya dönüp baştan sona başarılarınızı gözden geçirin.