Wayback Machine nedir sorusuna yanıt arıyorsanız muhtemelen internette hiçbir bilginin aslında kaybolmadığını fark etmeye başlamışsınızdır. Bu cümle aslında ilgili web sitesi hakkında hiç bilgisi olmayanlar için büyük bir ipucu taşıyor.
Sizin de tahmin edebileceğiniz gibi, Wayback Machine âdeta bir zaman makinesidir. Çevrim içi ortamda hiçbir bilginin kaybolmamasını sağlayan araçlardan biri olarak görev üstlenir. Bu araçla ilgili bilinmesi gereken çok fazla şey vardır ve bunları web sitesi hakkında en sık sorulan soruları yanıtlarken öğreneceksiniz.
Öncelikle bu aracın ne olduğunu, daha sonra ne işe yaradığını ve ne amaçla kullanıldığını öğreneceğiz.
Wayback Machine Nedir?
Wayback Machine, bir web sitesinin eski hâlini görüntülemenize imkân tanıyan bir web sitesidir. Herhangi bir web sitesinde yer alan herhangi bir içerik eğer değiştirilmiş ya da kaldırılmış olsa bile daha önce kaydedilmişse o web sitesinin kayıt tarihindeki hâli, bu araç sayesinde saniyeler içinde görüntülenebilir.
1996 yılında farklı zaman dilimlerinde web sitelerini taramak ve anlık görüntülerini alıp arşivlemek üzere piyasaya sürülmüştür. Ücretsiz olarak herkesin web sitesinin belirli bir tarihte arşivlemesini de mümkün kılar.
Her ne kadar doksanlı yılların ortalarında kurulmuş olsa da o zaman herkes tarafından erişilebilir değildi. 2000’lerin başında insanlar arasında yaygın olarak kullanılabilmeye başlandı ve veri tabanındaki web sayfası sayısı ise oldukça dudak uçuklatıyordu.
Wayback Machine Ne İşe Yarar?
Wayback Machine, web sayfalarının belirli bir tarihteki görüntüsünü herkesin ulaşabileceği bir şekilde kaydeder. Bir kullanıcı, herhangi bir web sitesini (örneğin Google.com) aratıp belirli bir tarihte nasıl göründüğünü öğrenebilir.
Dünyanın en popüler web sitelerinin eski hâlini merak ediyorsanız oldukça kullanışlı olabilecek aracı kullanışlı kılan bir diğer nokta da herhangi bir konuda makale yazarken çok sık yapılan atıflarla aktarılan bilgilerin kimden ve nereden geldiğini net bir şekilde ortaya koymayı mümkün kılmasıdır.
Bu araç kullanılarak kaydedilen bir web sitesi aslında kanıt olma niteliği de taşır. Elbette ki web sitesi sahibi, kaydedilen web sitesinin Wayback Machine veri tabanından kaldırması için özel talepte bulunabilir ama tam aksi senaryoda oldukça işlevsel olduğu söylenebilir.