Spyware Nedir? Ne Yapar?

Siber güvenlik bugün hiç olmadığı kadar büyük önem taşıyor. Bilgisayar korsanları, ister sıradan bir internet kullanıcısı olun ister kurumsal bir bağınız olsun, sizi gözetlemek için sizden açık bekliyor. Peki, bu dönemde her internet kullanıcısının güvenliği için mutlaka bilinmesi gereken terimlerden Spyware nedir?

Bu yazıda Spyware hakkında kafanıza takılabilecek her türlü soru işaretini gidermek üzere bunun ne anlama geldiğini, neler yapabileceğini ve daha fazlasını sizinle paylaşacağız.

Spyware Nedir?

Spyware, casus yazılım anlamına gelir. Kullanıcıların cihazından veri toplayan ve bunları kişinin izni ve (genellikle) haberi olmadan üçüncü taraflara gönderen bir tür kötü amaçlı yazılımdır.

Kullanıcının cihazına izinsiz erişim elde etmek için geliştrilir. Kullanıcıdan toplanan veriler büyük bir çoğunlukla kâr amacı ile üçüncü taraflara satılır. Toplanan veriler arasında oldukça hassas bilgiler de mevcuttur.

Bilgisayar korsanları, tarama geçmişi, banka ve kredi kartı bilgileri gibi kullanıcı verilerini elde etmek, çalmak ve satmak ya da onları taklit etmek gibi amaçlarla kurbanlarının cihazınıza casus yazılım yükletebilir.

Terimin ortaya çıkışı doksanlı yılların başına kadar dayansa da siber güvenlik firmaları söz konusu terimi kullanıcının çevrim içi faaliyetlerini takip eden istenmeyen yazılımları tanımlamak için 2000’li yılların başında kullanmaya başladı.

İlk anti spyware 2000 yılında piyasaya sürüldü. İlerleyen yıllarda ise internet kullanıcılarının casus yazılımdan etkilenme riski oldukça arttı. Daha da kötüsü, kullanıcıların büyük bir kısmı cihazında bir casus yazılım olduğundan habersiz olma eğilimindedir.

Spyware Ne Yapar?

Bir spyware, kullanıcının her türlü verisini elde edip üçüncü taraflara gönderebilir. Toplanan verilere tarama geçmişi, banka ve kredi kartı bilgileri, otomatik form doldurma bilgileri, sosyal medya ve e-posta hesaplarının şifresi örnek olarak verilebilir.

Verilerin kullanım amacı değişiklik gösterir. Örneğin üçüncü taraflara kâr amacı gözetilerek satılabilir ama kullanım amacı ne olursa olsun, kullanıcının lehine bir durum söz konusu değildir.

Spyware Türleri Neler?

• Adware: Kullanıcının faaliyetlerini izler ve verileri kötü niyetli kişilere satar. Ayrıca kullanıcılara kötü amaçlı reklamlar da gösterir.
• Truva atı: Zararlı programlar yükler, verileri toplar ve üçüncü taraflara gönderir. Bilgisayar korsanına sisteme izinsiz erişim imkânı verir.
• Infostealer: Cihazdan bilgi toplar. Belirli veriler için sürekli olarak tarama yapar.
• Keylogger: Tuş vuruşlarını kaydeder. E-posta ve sosyal medya hesaplarınızın bilgileri, konuşmalarınız ve daha birçok veriyi toplar.
• Red Shell: Kullanıcının çevrim içi faaliyetlerini izler.

Casus yazılımların büyük bir kısmı Windows işletim sistemini kullanan kişileri hedef alsa da bu artık değişiyor. Bilgisayar korsanları gün geçtikçe daha farklı platformlara yöneliyor.