NFT hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu metinde sizlere sunuyoruz. İçinde bulunduğumuz döneme damgasını vuran dijital dönüşüm süreci, her geçen gün hayatımıza yeni kavramlar kazandırmaya ve dünyayı değiştirmeye devam ediyor. Dijital mülkiyet ve koleksiyonculuk gibi olgulara yeni boyutlar kazandıran NFT de bunlardan biri. NFT, dijital dünyada dönüştürücü etkiye sahip bir konu olarak insanlarda ilgi uyandırıyor.
Dolayısıyla NFT’nin açılımı, tanımı, nasıl üretildiği, nasıl alınıp satıldığı ve hangi projelerde kullanıldığı gibi pek çok husus, yanıtı merak edilen sorulardan oluyor. Sen de NFT konusunda nitelikli bir bilgiye sahip olmak istiyorsan, başlangıç aşamasında bu temel soruların cevaplarını detaylı bir şekilde incelemende yarar bulunuyor.
NFT kavramının açılımı “Non Fungible Token” ya da Türkçe’deki karşılığı ile “Değiştirilemez Token” olarak ifade ediliyor. Aslında bir tip kripto para cinsi olarak da ifade etmenin mümkün olduğu NFT, diğer kripto para türlerinden farklı olarak klasik tanımların haricinde değerli bir varlığı temsil edebiliyor. Örneğin, dijital ortamda varlık gösterebilen ve bir kişinin mülkiyetine ait olabilen metalar, NFT sınıfına girebiliyor.
NFT’ler bu anlamda bir kripto paradan çok bir meta ya da ürün olarak değer görüyor. Kripto paralar ile benzerliklerinin temel sebeplerinden biri de, NFT’lerin de Bitcoin ya da Ethereum gibi gibi blok zincir tabanlı bir yapıya bağlı olmasından kaynaklanıyor. NFT’ler ağırlıklı olarak koleksiyon değeri gören ürünlerden oluyor. Örneğin eskilerde çok popüler olan oyun kartları, dijital ortamda NFT olarak karşılık görebiliyor. NFT’nin kripto paralardan bir diğer farkı da her bir NFT’nin özgün olup farklı şekilde tasarlanabilmesi oluyor.
2021 Yılında 22 Milyar Dolara Ulaştı
PwC Türkiye’nin hazırladığı ‘NFT İşlemlerine Detaylı Bir Bakış’ adlı rapora göre; 2020’de 100 milyon dolar hacminde olan NFT pazarı, 2021’de katlanarak büyüdü ve yılın 3. çeyreğinde 22 milyar dolara ulaştı. Popüler sanatçıların eserleri ve koleksiyon ürünlerinin itici güç olduğu pazarda, bir NFT’nin ortalama işlem değerinin önceki işleme göre dolar bazında %60 arttığı görülüyor.
PwC Türkiye, 2021 yılına damga vuran NFT pazarlarının son durumunu ‘NFT İşlemlerine Detaylı Bir Bakış’ adlı raporuyla ortaya koydu. Raporda; Ethereum blockchain’inde NFT yaratımı ve alım-satımında standart olarak kullanılan ERC-721 işlemleriyle ilgili 1 Nisan-25 Eylül 2021 dönemi verileri analiz edildi.
Geçtiğimiz yıl NFT pazarı kayda değer şekilde büyürken; dünyanın dört bir yanından insanlar NFT’ler ve blockchain teknolojisiyle tanıştı. Kripto cüzdanı olanların sayısının artması, kripto borsalarındaki işlem hacimlerinde de artışa neden oldu. Bir dijital defter şekli olan blockchain’de saklanıp, alınıp satılabilen eşsiz dijital varlıklar olan NFT’ler; sanatçıların fotoğraf, video, ses dosyası gibi eserlerini koleksiyonculara kolayca ulaştırmasını ve paraya dönüştürebilmesini sağlıyor.
‘NFT İşlemlerine Detaylı Bir Bakış’ Raporundan Dikkat Çeken Noktalar
2021’in başından bu yana NFT pazarı bir yıl içinde katlanarak büyüdü. 2020’de 100 milyon dolardan, 2021’in ilk yarısında 2 milyar dolara, daha sonra ise 2021’in ilk 9 ayında 22 milyar dolara ulaştı. 2021’in son çeyreğinde bir miktar küçülme görülse de 2022’de ciddi oranda büyümeye devam etti. Pazara katılan koleksiyoncuların sayısıyla birlikte popüler projelerin fiyatları da artıyor.
NFT pazarları; 2019’da 64 milyar dolar, 2020’de yaklaşık 50 milyar dolar değerinde olan geleneksel sanat pazarlarıyla karşılaştırıldığında çok küçüktü. Ancak NFT pazarları; yalnızca geleneksel sanat pazarlarındaki arzın bir kısmını NFT piyasalarına kaydırmakla kalmadı, 175 milyar dolar değerindeki oyun sektörü gibi daha geniş eğlence pazarlarından da arz getirerek, kendi arz ve talebini oluşturdu. Arz ve talebin geleneksel sanat pazarlarından NFT pazarlarına kayması, pazarın kendi büyümesine kıyasla çok daha sınırlı oldu.
NFT’lerin %50’si, Koleksiyoncuların %2’lik Kısmına Ait
Teknolojinin hayatımızda daha geniş bir yer kapladığı pandemi süreci, NFT’lerin yaygınlaşmasında önemli bir rol oynadı. NFT koleksiyonlarının ve sanat eserlerinin satışı, bu teknolojinin itici gücü olmaya devam ediyor. Bununla birlikte NFT’lerin fiziksel varlıkların ortak mülkiyeti, fiziksel varlıkların arsa veya sanat eseri sertifikalandırılmasında kullanılması gibi çok farklı kullanım alanları da var.
Koleksiyoncuların ilk %20’si hem pazar değeri hem de NFT’lerin sayısı bakımından pazarın büyük çoğunluğuna sahip (pareto ilkesi). Büyük koleksiyoncular, pazara hakim durumdalar. Cüzdanların (koleksiyoncuların) %2’si NFT’lerin %50’sine sahip.
İlk 5 işlem incelendiğinde, bir NFT’nin ortalama işlem değerinin önceki işleme göre %60 oranında dolar bazında arttığı görülüyor.
Bilinen ilk NFT olan ve Mayıs 2014’te Kevin McCoy tarafından mint edilen ‘Quantum’; Kasım 2021’de 1.4 milyon dolara satıldı.
Pak ve Beeple gibi sanatçıların her çalışması büyük ilgi görüyor. Beeple’ın ‘First 5000 days’ adlı eseri, Christie’s müzayede evinde 69 milyon dolara satıldı.
Metaverse Kavramının Hayatımızın Parçası Olması 10 Yılı Bulabilir
NFT heyecanını takiben bir Web 3.0 unsuru olan ‘metaverse’, 2021’in son çeyreğinde en çok aranan kelime oldu. Buna, Roblox’un Mart 2021’de halka arzının ardından Facebook’un 28 Ekim’de grup adını Meta olarak değiştirmesi neden oldu.
Masaüstü bilgi işlemden mobil bilgi işleme, yerelden buluta geçiş olan Web 2.0 yaklaşık 15 yıl sürdü. Web 3.0 ve metaverse devrim değil, evrim olarak görülüyor ve Web 3.0’ ile onun metaverse gibi unsurlarının gelişmesi ve hayatımızın bir parçası olabilmesi bir 10 yıl daha sürebilir.
Sektör trendlerinin değişmesi bekleniyor: Web 3.0 daha yerel, daha niş ve hedefli, gitgide daha merkeziyetsiz (gelecek 5-10 yılda mobil işletim sistemi/uygulama mağazası dağıtım modelinin olası çöküşü) ve ödeme mekanizmaları açısından daha esnek olacak.
NFT dünyasının ana aktörü yaratıcılar. Pazara liderlik eden ise Ethereum blockchain’i. Ancak Ethereum’daki yüksek işlem ücretleri sebebiyle Solana ve Tezos gibi diğer platformlarda da NFT işlemleri artıyor. Önümüzdeki dönemde NFT heyecanı biraz durulabilir ama arkasındaki olağanüstü teknoloji ile büyümesini sürdürecek.
NFT, Oyunun Kurallarını Değiştiriyor
PwC Türkiye Şirket Ortağı ve Veri Analitiği Lideri Feride İkiz araştırmayla ilgili şunları söyledi: “NFT’ler sayesinde blockchain gibi teknolojilerden doğan yeni pazarların başlangıçlarına tanıklık ediyoruz. NFT eserleri, bir sanat şekli olarak estetik açıdan birçok platformda tartışılıp eleştirilse de bu alanda ileriye dönük büyük bir potansiyel var. Bu teknolojiyi ve onun sanat, eğlence sektörü ve iş dünyasındaki potansiyel uygulamalarını anlamak çok önemli. NFT; yaratıcı içerik, fikri mülkiyet ve sanat açısından oyunun kurallarını değiştiren bir gelişme. Nasıl ki kripto varlıklar, aracılara olan ihtiyacı azaltarak geleneksel finans dünyasını rahatsız ettiyse, NFT’lerin de dengeyi aracılardan yaratıcılara doğru kaydırma potansiyeli var. Sanatçıların telif haklarını, NFT’nin akıllı sözleşme sistemiyle düzenlemesi bile kuralların değişmeye başladığını gösteriyor. Diğer yandan da, blockchain enerji tüketimi ve bunun neden olduğu çevresel sorunlar hakkında araştıracak ve geliştirilecek çok şey var. Hukuki düzenlemelerin bu gelişen teknolojinin hızına yetişmesi gerekiyor. Dijital dönüşüm ve yeni teknolojilere uyum, bireyler, şirketler, kamu ve devletler için kritik öneme sahip. PwC olarak, müşterilerimizin ve toplumun inovasyon yapmasına, değişime uyum sağlamalarına, anlamalarına ve daha iyi bir gelecek için dünyaya öncülük etmelerine yardımcı olmaya hazırız.”
PwC Hakkında
PwC’de amacımız, toplumda güven oluşturmak ve önemli sorunlara çözüm üretmektir. Biz, danışmanlık, denetim ve vergi hizmetleri alanında kaliteli hizmet sunmaya odaklanmış, 156 ülkede 295.000’i aşkın çalışanın oluşturduğu bir topluluğuz. 1981’den bu yana Türkiye’de iş dünyasına hizmet sunan PwC olarak; İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir ve Eskişehir’deki 5 ofisimizdeki, yaklaşık 2.400 kişilik profesyonel kadromuz ile müşterilerimizin aradığı değeri yaratmak için çalışıyoruz. Daha fazla bilgi almak için www.pwc.com.tr sitesini ziyaret edebilirsiniz.