İnternetin ve sosyal medyanın daha yaygın kullanılmaya başlanması ile yoğun bir bilgi akışı söz konusu hâle geldi. Şu an bu yazı yazılırken bile saniyede sayısız paylaşımda bulunuluyor. Bilgi akışı bu kadar yoğunken yanlış bilgi de en az doğru bilgi kadar yaygın olacaktır. Peki, internette doğru bilgiye nasıl ulaşılır?
Bu yazıda internette yanlış bilgilere karşı nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini sizinle paylaşarak doğru bilgiye ulaşmanın yollarını öğrenmenize yardımcı olacağız.
İnternette Doğru Bilgiye Nasıl Ulaşılır? Nelere Dikkat Edilmeli?
- Kaynağı kontrol edin.
- Kaynak aktarımının doğru yapıldığından emin olun.
- Saygın platformları kullanın.
- Platformu sınırlı tutun.
- Yanlış bilgiyi bildirin.
- Yalan sarmalına dikkat edin.
İnternette bilginin doğruluğunu teyit etmek için yukarıda yer alan adımları mutlaka uygulamalısınız. Bunların neden bu kadar önemli olduğunu ise aşağıdan öğrenebilirsiniz.
Kaynağı Kontrol Etme
İstisnasız yapmanız gereken en önemli şey okuduğunuz bilginin kaynağını araştırmak. Atılan bir tweet, blog-web yazısı, Facebook gönderisi, Instagram story’si olsun, sorgulamanız gereken ilk ve en önemli faktör işte bu; “Kaynak nerede hemşerim?” Kaynak verilmeyen hiçbir bilgiye kesinlikle inanmayın.
Kaynak Aktarımının Doğru Yapıldığından Emin Olma
İşte en can alıcı noktalardan biri de bu, kaynak belirtilmiş, ancak makale/yazı/bilgi ne oranda doğru şekilde kaynağını yansıtıyor.
Tamamen aktarılabilmiş mi? Dolayısıyla burada devreye yukarıda bahsettiğimiz “dil faktörü” giriyor. Bulunduğumuz yüzyıl itibarıyla İngilizce öğrenmek doğru bilginin kaynağına erişmek için oldukça önemli.
Sonuç olarak gerçekten hayatımızı değiştirebilecek bilgiyi bir platformdan öğreniyorsak önce kaynağı var mı yok mu? Varsa neresi ve doğru aktarılmış mı? diye kontrol etmek şart.
Saygın Platformları Kullanma
Bilindik mecralardan bilgiyi almak önemli. Kişisel bloglar yerine toplu bir düzene sahip, iyi bir geçmişi olan sayfaları tercih etmelisiniz. Örneğin teknoloji haberleri konusunda Technotoday.com.tr takip edilebilir. Düzenli ve sürekli yayın yapıyor olması ve belli bir takipçi kitlesine hitap ediyor olması da kabul edilebilir saygınlık belirtileridir.
Platformu Sınırlı Tutma
Yapılması gerekenlerin başında gelen bir şeyde kesinlikle az ve öz noktadan bilgiyi öğrenmek. Fazla bilgi ve kaynak kafa karışıklığına sebebiyet verebilir. Yani kendinize birkaç belirli platform seçin ve gerisini görmezden gelin.
Ham Sosyal Medya Verisi Yerine Web Sayfası Odaklı Okumalar
Bir Tweet floodu okumaktan çok daha fazla işinize yarayabilecek bir şeydir web sayfasından okumak. Toplu, düzenli ve bir editörün gözetiminden geçmiş, filtrelenmiş bilgi her zaman daha iyidir. Ayrıca Web platformlarını da saygınlık çerçevesinde sayabiliriz.
Yanlış Bilgiyi Bildirme
Sosyal medyada gördüğünüz yukarıdaki kriterlere uymayan, bilgileri çarpıtan, halkı infiale sürükleyen her sayfa ve kişiyi önce bulunduğunuz platforma şikayet edebilirsiniz. Daha sonrasında ise eğer gerekiyorsa ilgili kurum ve kuruluşlara şikayetlerde bulunmaktan asla çekinmeyin.
Yanlış bilgi bir silahtan daha tehlikeli olabilir. Web sayfasında aynı şekilde bir şikayeti Google yetkililerine bildirmeniz mümkün.
Yalan Sarmalına Dikkat Etme
Sosyal medyada büyük bir ‘yalan’ sarmalı hâkim… Bununla birlikte bu çözülemeyen sorun, bilinçsiz ya da direkt manipülasyon kaynağı durumundaki kitleler tarafından dalga dalga büyüyen gündem konularına neden oluyor. Mikro ya da makro ölçekteki yanlış bilgilere gerçek ‘kişisel’ gündemler eklenince sosyal ağlar sizi sadece mutsuz etmeye programlı bir alan vadediyor.
İnsanlar, yaşadıkları olumsuzlukları paylaşıyor, tanıdıkları-tanımadıkları kimseler konulara dahil oluyor… Takip ettiğiniz bir kişinin bu tip bir paylaşımı beğenmesi bile tweet’in önünüze düşmesine yetiyor.
İsteseniz de istemeseniz de karşınıza çıkabilen bu kişisel konulara tanık olup etkileniyorsunuz. Üzülüyor, sinirleniyor, bağırıyor, hatta siz de beğeni, yorum ya da RT ile etkilendiğiniz konuyu kendi takipçi kesiminize duyuruyorsunuz. Sarmal, bu şekilde büyürken mutsuzluk da aralıksız artıyor.
“Bunlar yaşama dair gerçekler, öğrenmemizde bir ziyan yok” diye düşünebilirsiniz elbette. Ancak bu bir boks maçına gitmeye benzemiyor mu? Kanlar, acı, bağırış, belki birinin ölmesi, sakatlanması ve böyle şaşırtıcı bir ortamda yaşayacağınız karmakarışık hisler tamamen sizin o şiddet dolu karşılaşmaya gitme kararınıza bağlı değil mi? Yaşamın bize sunduğu iyi ve kötü yanların kararlarımıza bağlı olduğu gerçeğini asla yadsıyamayız.
Sosyal medyayı kullanmayı bırakmak günümüzde pek de kolay değil. Ancak sınırlı süreler ayırmak iyi bir tercih. Paylaşımlara sorgulayıcı bir bakışla yaklaşım da diğer ‘iyi’ adımlardan. Örneğin Tweet’lere beğeni, yorum ve RT ile tepki vermenin onu daha da büyüteceğinin farkındalığı ile karar vermek de bir başka makul yaklaşım.
Takip ettiğiniz kişileri gözden geçirmelisiniz. Son olarak otokontrol; tepkiler verip vermemek size kalmış, ancak şu da bir gerçek ki düşünerek karar almak; X, Instagram gibi manipülatif platformlarda mutlu kalmanın en önemli noktasını oluşturuyor.