Fransa’nın Rennes kentinde faaliyet gösteren Maksim’Art, sanatı ortak bir dil olarak gören, insanları bir araya getiren, sorgulatan ve ufuk açan güçlü bir inançla kurulmuş bir kültür ve sanat derneği. Dernek; görsel sanatlar, fotoğraf, müzik, edebiyat ve kültürlerarası etkileşimi buluşturan projelere imza atarken, farklı kökenlerden sanatçılarla izleyiciyi bir araya getiren sergiler, atölyeler ve sanatçı konuk programları düzenliyor. Maksim’Art, çağdaş sanatı desteklerken aynı zamanda hafıza, mekân ve toplum arasındaki bağları görünür kılmaya da özel bir alan açıyor.
Bu yıl 14. L’Image Publique Festivali’nin partnerlerinden biri olarak Maksim’Art, Türkiye’den iki fotoğrafçıyı ağırladı: Uluslararası tanınırlığa sahip belgesel fotoğrafçı Ali Öz ve Fransa’da çalışmalarını sürdüren fotoğraf sanatçısı Masis Üşenmez. İki sanatçının farklı anlatım biçimleri, festivalin ruhuna çok yönlü bir derinlik kazandırdı.
Rennes’te Belgeselin İzinde: Ali Öz
Ali Öz, Türkiye’den davet edildiği “Tarlabaşı: Ayıp Şehir” sergisiyle festivalde yer aldı. 45 yılı aşkın süredir belgesel ve politik fotoğrafın izini süren Öz, Rennes ve Breton bölgesinde geçirdiği üç haftalık süreçte de boş durmadı; sokakları, pazarları, yüzleri, sesleri fotoğrafladı. “Rennes’te her köşe başında bir hikâye, her yüzün ardında bir geçmiş vardı,” diyor sanatçı ve ekliyor: “Fotoğraf benim için sadece bir kayıt değil; bir tanıklık biçimi, bir vicdan arayışıdır.”
Fransız fotoğrafçı Pierrette Raymonde, Öz’ün çalışmalarını şöyle değerlendiriyor: “Ali Bey bize bizim görmediklerimizi ve farkında olmadıklarımızı gösterdi. Kentin sıradan sahnelerini evrensel bir hikâyeye dönüştürdü.”
Ali Öz, fotoğrafla ilk kez 1980’lerde üniversite yıllarında tanıştı. O dönemdeki siyasi atmosfer, onun görsel dilini de şekillendirdi. Robert Capa’nın “Vurulan Asker”i ve Hiroşima’dan kaçan kız çocuğunun fotoğrafı, onun üzerinde kalıcı bir etki bıraktı. O yıllarda bir röportajda söylediği şu cümle, hâlâ fotoğraf felsefesini özetliyor:
“İnsan açlığa katlanabiliyor ama sevgisizliğe, tutkudan ve amaçtan yoksunluğa katlanamıyor. Benim sevgim, fotoğraf aracılığıyla insanlara dokunmakta somutlaştı.”
Bugün 70’e yakın ülkede çektiği belgesel fotoğraflarla tanınan Öz, Rennes’teki çalışmalarında da aynı duyarlılıkla insanın özüne odaklandı. Onun için fotoğraf, “insanı insana anlatmanın en doğrudan yolu.”
Işıkla Konuşmak: Masis Üşenmez’in Şiirsel Kenti
Festivalin bir diğer dikkat çekici ismi Masis Üşenmez, “Regards croisés, Rennes–İstanbul” başlıklı grup sergisinde yer alan “En clair-obscur” (Işık Gölge Oyunu) adlı siyah-beyaz serisiyle izleyiciyi ışığın rehberliğinde bir şehir gezisine davet etti. Üşenmez’in fotoğraflarında Rennes sokakları, ışık ve gölgenin şehri dönüştürdüğü sessiz bir tiyatro sahnesine benziyor. Gölge, bir maddenin varlığını hissettiren biçim olurken; ışık hem kesen hem de gizleyen bir güç olarak karşımıza çıkıyor.
İstanbul’dan Fransa’ya uzanan sanat yolculuğunda Üşenmez, gündelik hayatın sıradan anlarını soyut bir kompozisyona dönüştürüyor. Onun fotoğraflarında insan siluetleri mimarinin içinde kayboluyor ya da bir ışık huzmesinin altında yeniden doğuyor. Bu seri hem şehirle hem de insanın iç dünyasıyla kurulan sessiz bir diyalog niteliğinde.
Kültürler Arasında Bir Köprü
Maksim’Art’ın bu iki sanatçıyı aynı festival çatısı altında buluşturması, derneğin temel misyonunu güçlü biçimde yansıtıyor: Sanat aracılığıyla kültürler arasında köprü kurmak ve dünyaya farklı bir gözle bakmaya davet etmek. Rennes sokaklarında, iki Türk fotoğrafçının bakışıyla yeniden tanımlanan “ışık” ve “insan” kavramları, fotoğrafın evrensel dilinin hâlâ ne kadar güçlü olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.
Ali Öz1953 doğumlu Ali Öz, 1980’lerden bu yana Türkiye’nin önde gelen belgesel fotoğrafçılarından biridir. Toplumsal olaylara, insan hikâyelerine ve politik temalara odaklanan çalışmalarıyla tanınır. “Tarlabaşı: Ayıp Şehir”, “Gecekondular”, “Göçmenler” gibi projeleriyle ulusal ve uluslararası birçok sergide yer aldı. Fotoğrafı, “toplumsal belleğin görsel arşivi” olarak tanımlar.
Masis Üşenmezİstanbul doğumlu Masis Üşenmez, eğitimini Fransa’da tamamladı ve çalışmalarına Paris’te devam etmektedir. Işık, gölge ve mekân ilişkisini merkeze alan siyah-beyaz fotoğraflarıyla dikkat çeker. İnsan ve kent ilişkisini soyut bir düzlemde ele alan Üşenmez, fotoğraflarında sessizlik ve sadeliği estetik bir dil olarak kullanır.
Yorum Yap