Milyarder teknoloji girişimcisi Elon Musk’un meşgul bir adam olduğunu söylemek yetersiz kalabilir. Musk kendisini, her birinin geleceğe yönelik kesin hedefleri olan bir dizi şirketin başında buluyor.
Elektrikli otonom araçları (EAV’ler) ve yenilenebilir enerji çözümlerini öne çıkarmak için Tesla’ya sahip. İnsanlığa çok gezegenli bir tür olma şansı sağlama esasıyla SpaceX var. Yapay zekanın (AI) dikkatli bir şekilde geliştirilmesine katkıda bulunmak için OpenAI ile ilgileniyor. Ve insan beyninin yeteneklerini artırmak için Neuralink’i kurdu. Dahası da var…
Elon Musk’ın Gelecek Planları Neler?
Yol gösterecek vizyonerlere umutsuzca ihtiyaç duyduğumuz bu çağda Musk, günümüz politikacılarının yapamadığını yapma, dünyayı daha iyiye doğru değiştirme güdüsüne sahip multidisipliner bir mühendis, mucit, girişimci ve fütürist.
Leonardo da Vinci ve Galileo’dan Jules Verne’e kadar her zaman vizyonerler ve mucitler oldu, ancak günümüzün “rönesans adamı” bugün herkesten daha fazla Güney Afrika doğumlu Elon Musk.
Bu, insanlığın başını belaya sokan acil çevresel, sosyal ve ekonomik sorunlara yanıt bulmak için liderlerimize boş yere dönüp baktığımız bir çağ. On yıllar boyunca hiçbir değişiklik, hiçbir eylem ve şeffaflık yok.
Ekonomik sistemimizi ve toplumun yapısını bozma potansiyeline sahip, giderek artan kontrolsüz bir teknolojik gelişme sarmalının içinde sıkışıp kalmış gibiyiz. Peki, Elon Musk’ın gelecek planları neden bu kadar önemli? Bunu ilerledikçe açıklayacağız.
Küresel bir vizyon
Elon Musk gibi bir teknolojik girişimciyle dünyanın genel sorunlarının ne ilgisi var diye merak edebilirsiniz. Aslında, Afrikaans konuşulan Pretoria’da doğan Kuzey Amerikalı Musk, Mark Zuckerberg veya dijital mühendislikteki yenilikler konusunda inanılmaz derecede zenginleşen bir “takım elbiseli geek” Bill Gates gibi başka bir teknoloji kralı olabilir. Ancak Elon Musk farklı.
O bir teknoloji manyağı ve evet, ticari girişimlerini milyarlarca dolarlık başarı öykülerine dönüştürme hırsı var, ancak Musk söz konusu olduğunda bu hedeflerin asıl hedefler olmadığını, onun gerçek vizyonuna ulaşmasına yardımcı olacak araçlar olduğunu hissediyorsunuz. Görüyorsunuz, Elon Musk aynı zamanda dünya vizyonu olan tutkulu bir adam.
Vizyonerlere ihtiyacımız olduğu kadar, tarih bize geçmişteki en tehlikeli insanların çoğunun ‘vizyonlar’ tarafından yönlendirildiğini de öğretiyor. Bir kişinin ütopyası diğerinin kabusudur, ancak Elon Musk’ı diğerlerinden ayıran şey, onun ideolojik gündemi ileriye taşıyarak daha iyi bir dünya yaratmaya çalışmaması, sorunlarımızın çoğunu çözmek için bilim ve teknolojiyi kullanmayı planlaması. Politika ve ideolojiden uzaklaşarak bilinçli ve zekice bizi bölen şeylerden uzaklaşıyor ve bunun yerine bilimin rasyonel bütünlüğünü uyguluyor. İkincisi, şirketler tarafından giderek daha fazla sahipleniliyor ve ticari amaçlarla (kötüye) kullanılıyor, ancak bu teknoloji patronu, ilerlemeyi halkın yararına sunmaya dair hümanist bir yaklaşımı izliyor gibi görünüyor.
Elektrikli otomobil ve pil üretimi, ulaşım altyapısı, güneş enerjisi, havacılık ve uzay yolculuğu alanlarında çığır açan şirketler kurmuş olan Musk, vizyonerlere özgü büyük düşünme ve makro bakış açısını bu alanda sergiliyor.
Her ne kadar hepsinin eşit derecede başarılı olması beklenmese de, tamamı sadece endüstrilere liderlik etmek ve yenilik yapmak ve yeni teknolojiler geliştirmek değil, aynı zamanda işleri daha iyiye doğru değiştirmek gibi iddialı bir önermeden yola çıkılarak geliştirildi.
Küçük başlangıçlar…
Fizik ve ekonomi mezunu olan, akademik açıdan yetenekli Musk, daha sonra Stanford’da doktora yapma planlarından vazgeçerek birçok ticari işletmenin ilkini kurdu. Kendi kendine bilgisayar programlamayı öğrenen, zorbalığa maruz kalan bir gençten teknolojiye dayalı bir iş imparatorluğu kurmaya başladı.
Her şey, 1995 yılında kardeşi Kimbal ile birlikte kurduğu ve dört yıl sonra satarak bir sonraki girişimi X.com’u kurmak için 22 milyon dolar elde ettiği öncü çevrimiçi şehir rehberi Zip2 ile başladı. İkincisi ise dünyayı ele geçiren güvenli çevrimiçi ödeme sistemi olan PayPal’a yol açtı. Şirket üç yıl sonra satıldı ve Elon Musk’un banka hesabı da 165 milyon dolara ulaştı. İşte bu noktada Musk kendisini tipik teknoloji patronlarından farklılaştırdı ve sadece para kazanmak için değil, aynı zamanda dünyaya katkıda bulunmak için tasarlanmış bir dizi vizyoner şirket kurdu.
SpaceX ve Mars
Uzay yolculuğunu yeniden başlatma arzusundan doğan ve kısmen kendi parasının 100 milyon dolarıyla kurulan SpaceX, yalnızca daha ucuz değil aynı zamanda son derece yenilikçi bir fırlatma roketleri geliştiricisi. Uzaya uydu fırlatan ilk ticari şirket olan Dragon, 2012 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlenen ilk ticari uzay aracı oldu.
Bir diğer ilk ise, yeniden kullanılan bir roketin başarıyla fırlatılıp indirilmesiydi! Kısa sürede bu kadar çok şey başarılmış olsa da Musk bunun sadece yeni bir hedefin başlangıcı olduğuna inanıyor. Gelecekte uzaya ‘turist’ ve daha sonra ‘üsler’ taşımak istediği uzun yıllardır biliniyor…
Uzay araştırmalarının halihazırdaki döneminden bahsediyoruz ve nihai hedefi de Mars’ta bir koloni kurmak.
Tesla
Tüm çabalarının en çok bilineni Tesla, elektrikli otomobil endüstrisini canlandırmak için diğer tüm üreticilerden daha fazlasını başardı. Dahası, 15 yıldan kısa bir süre içinde Alman otomobil üreticilerini uyuklarken yakaladı ve şimdiye kadar bocalayan ABD otomobil endüstrisini yeniden inovasyonun ön saflarına yerleştirdi.
Şık, modern Roadster, Model S ve Model X, Hollywood ünlülerinin (bir süredir Türkiye’deki yolların da) gözdesi haline geldi ve geniş çapta popülerlik kazanıyor; ancak Tesla aynı zamanda, başta Mercedes olmak üzere, elektrikli güç aktarma organları ve pillerin önde gelen tedarikçisi. Bu alanda lider bir konumda yer alıyor.
Şirketin baş tasarımcısı ve CEO’su olan Musk, elektrikle çalışan arabaları teşvik etme amacıyla teknolojiyi diğer otomobil markalarıyla paylaşma isteğindeki açık tutumundan dolayı övgüyle karşılanıyor. Gelecekte elektrikli araçların daha yoğun dolaştığı bir gezegen vizyonu doğrultusunda çalışmaya devam ediyor.
SolarCity
Tıpkı Tesla’nın sürüş şeklimizi değiştirecek bir araç görevi görmesi gibi, SolarCity de güneş enerjisinin gelişimini ve fosil yakıtlardan uzaklaşma hareketini hızlandırmak için kuruldu. Aslında iki ‘kardeş’ şirket bunu başarmak için birlikte çalışıyor. Güneş enerjisinin kullanım şeklini ve alanlarını geliştiren SolarCity, aynı zamanda mali açıdan da önemli bir katmadeğer durumunda.
X.com
Elon Musk, X.com’u çok uzun zamandır bir süper uygulamaya (SuperApp) dönüştürmek istiyordu. Biyografisi yazan Walter Isaacson’ın (Steve Jobs biyografisinin de yazarı) tanımladığı gibi, Musk 1999’da “çevrimiçi banka” X.com’u kurduğunda, orijinal web sitesinde yer alan motto, “tüm finansal ihtiyaçlar için her şeyin tek adresli bir mağazaya” dönüştürülmesiydi. Bu şirket sonunda PayPal olarak bildiğimiz şirkete dönüşecekti. X.com ise artık bambaşka bir alanda mevcut: Twitter’ın yerini aldı…
Bu pratikte ne anlama geliyor? Yeni atanan X CEO’sy-u Linda Yaccarino uygulama için, bir zamanlar internetin nabzı gibi hissedilen mikroblog platformunun çok ötesinde cesur ve belirsiz bir vizyon tanımladı. Yaccarino, “X; ses, video, mesajlaşma, ödemeler/bankacılık merkezli, fikirler, ürünler, hizmetler ve fırsatlar için küresel bir pazar yaratan sınırsız etkileşimin gelecekteki durumudur,” dedi ve şöyle devam etti: “Yapay zeka tarafından desteklenen X, hepimizi yeni hayal etmeye başladığımız şekillerde birbirine bağlayacak.”
Dolayısıyla X, bir SuperApp’e dönüşecek. Ödemelerden mağazalara kadar uzanan kapsamlı bir SuperApp. Mevcut X ve daha önceki Twitter’dan apayrı bir yerde özetle.
Gelişmeleri merakla bekliyoruz…
Diğerleri
Daha yeni girişimler arasında hatırı sayılır büyüklükte hissesine sahip olduğu OpenAI ve elbette tamamını elinde bulundurduğu Neuralink de yer alıyor. Bunların tümü, Sosyal Sorumluluk bildirileri ne kadar ikna edici olursa olsun, çoğu şirkete göre bir hayli uzak olan aynı hümanist temelleri ortaya koyuyor. Bu arada tüplerle ulaşım fikri Hyperloop’un sona erdiğini belirtelim.
Neuralink, insan yeteneklerimizi iyileştirebilecek veya geliştirebilecek yapay zeka odaklı geliştirmeyi amaç edinen bir nöroteknoloji firması; OpenAI ise güvenli ve topluma fayda sağlayan yapay zeka uygulamaları oluşturmanın yollarını araştıran, kar amacı gütmeyen bir kuruluş.
Musk, aralarında Stephen Hawkins ve Bill Gates’in de bulunduğu, yapay zekanın istihdam ile sosyal ve ekonomik sistemlerimiz üzerindeki potansiyel felaket etkisine ilişkin endişelerini dile getiren önde gelen düşünürlerden biri. Buna karşın gerçeklikten kopuk davranmıyor…
Hayırsever çabalar ve elektrikli jet uçağı tasarlama planlarının yanı sıra, Elon Musk aynı zamanda global çapta “duyguları” yükseltmeyi de başarıyor ve herkes onun vizyonunu paylaşmasa da şöyle diyor:
“Zamanımızın en ileri görüşlü insanlarından biri olan Elon Musk’tan çok daha fazla sayıda yenilik bekliyoruz.”
Elon Musk’tan inciler:
- “Şirket kurmak, cam yiyerek boşluğa bakmaya benziyor…”
- “Soruyu bulduğunuzda cevap nispeten kolaylaşır…”
- “Bir şey yeterince önem taşıyorsa, şans sizden yana olmasa da bunu yapmalısınız…”
- “İşe fikrinizle başlayın, ancak yolunda giden ve gitmeyen şeyleri sürekli kendinize sorun ve gerçekliğe çabucak uyduğunuzdan emin olun…”
- “İlk adım bir şeyin olduğunu kanıtlamaktır; olasılık daha sonra gerçekleşir.”