Sosyal medyada fotoğraf paylaşımlarının günden güne artması ve hemen herkesin bir anlamda cebinde kamera taşımaya başlamasıyla, akıllı telefon üreticileri uzun bir süredir aralarındaki rekabeti kameralar üzerinden sürdürüyorlar. Bugün hemen her marka daha iyi fotoğraf/video çektiği, daha kaliteli bir görsel ürettiği iddiasıyla kullanıcıların ilgisini çekmeye çalışıyor. Aslında akıllı telefon pazarına baktığımızda bu pazarlama argümanının çok da yerinde olduğunu görüyoruz. Değişik segmentlerde birçok akıllı telefon kamerası son derece başarılı fotoğraf/video çekmenize imkan sağlıyor.
Elbette ki, akıllı telefonların kamera konusundaki bu amansız rekabeti, bir anlamda daralan fotoğraf sektörünün köklü firmalarına da yeni fırsatlar tanıyor. Zeiss, Leica ve Hasselblad gibi köklü kamera ve ekipman üreticileri akıllı telefon markalarıyla ortak çalışmalarda öne çıkarken, Nikon, Fujifilm, Pentax ve Olympus gibi markaların da çeşitli projelere dahil olacağına dair dedikodular kulağımıza geliyor. Çok yakın zamanda farklı iş birlikleri göreceğimiz aşikar…
Her Şey Megapiksel Savaşı ile Başlamıştı
Akıllı telefonların kameralarında hatırlayacağınız üzere önce bir MP savaşı başlamıştı. “Daha fazla megapiksel, daha kaliteli görsel” sloganıyla özellikle Çinli ve Güney Koreli akıllı telefon üreticileri 108 MP’lik telefonlarıyla piyasaya çıkmışlardı. Ancak, bu köşede de sıkça tekrarladığım gibi yalnız başına çok megapiksel yeterli değil. Bir görselin kalitesi birçok değişkene bağlı. Elbette MP önemli ama bunun yanında sensörün boyutu, lensin ışık geçirgenliği, üzerindeki kaplamanın kalitesi vs vs. çok fazla değişken var. Yoksa, piyasada 108 MP akıllı telefonlar varken, neden Apple iPhone’larda hala 12 MP’lik bir sensör kullansın ki? Akıllı telefonlardaki işlemciler, yazılım yoluyla çok başarılı işler çıkartabiliyorlar, yapay zeka desteğiyle kullanıcıların işlerini kolaylaştırıyorlar. Ama iş eninde sonunda fiziksel bir takım gerçeklere geliyor ve dayanıyor.
Görsel kalite için en önemli unsurlardan biri de daha büyük bir sensör boyutu. Evet, çok önemli ama bu da tek başına yeterli değil. Kameralardan örnek verecek olursak full frame ile APS-C, yani kroplu sensör arasında farktan söz edebiliriz. Ya da Olympus veya Panasonic tarafından kullanılan micro four thirds sensörlerden. Her iki marka da sensör boyutları küçük olmasına rağmen pazarda oldukça etkililer. Aslında küçük sensörlerin ve bunun yarattığı çarpan etkisinin de kullanıcılara sağladığı avantajlar var. Ama nihayetinde teknik anlamda bakıldığında oluşturulan görsel boyutunun büyümesi fiziksel bir avantaj sunuyor, bunu da kabul etmek lazım.
Değişik sensör boyutlarını sayarken, kamera endüstrisinin en popüler sensör boyutlarından biri olan 1 inç sensörlerden söz etmeden olmaz. Bugün birçok değişik marka kompakt ve “bridge” kameralarda 1 inç sensörler kullanılıyor. Halihazırda piyasada bulunan ve kullanıcılar tarafından sıklıkla tercih edilen markaları ve modelleri şöyle sıralayabiliriz: Sony Cyber-shot DSC-RX10 IV, Sony Cyber-shot DSC-RX100 VA, Canon PowerShot G3 X, Canon PowerShot G5 X, Canon PowerShot G7 X Mk II, Canon PowerShot G9 X Mk II, Panasonic Lumix DMC-ZS100, Panasonic Lumix DC-ZS200, Panasonic Lumix DMC-FZ1000, Panasonic Lumix DMC-FZ2500, Leica C-Lux ve Leica V-Lux.
1 inç sensör hangi boyuttadır?
Peki, nedir 1 inç sensör? Öncelikle boyutundan söz edelim. Bu sensör, adına her ne kadar 1 inç (yaklaşık 2,54 cm) dense de, üreticiler tarafından genellikle 9,6×12,8 mm boyutlarında üretiliyor ve 122,88 mm2 bir alana sahip. Ancak yine adına 1 inç denen ve endüstride çok kullanılan bazı sensörler de 8,8×13,2 mm olarak karşımıza çıkıyor. Aslında tıpkı TV ekran boyutlarında olduğu gibi sensörler de aynı şekilde boyutlanıyor. Yani 42 inç, 50 inç veya 55 inç gibi. Bildiğiniz gibi bu rakam aslında diyagonal ölçüdür. Nitekim 1 inç sensörlerde de standart alınan diyagonal ölçü yaklaşık 16 mm’dir.
Biraz kafa karıştırıcı değil mi?.. Neyse, konumuz akıllı telefon kameralarında gittikçe büyüyen sensör boyutları. Oradan devam edelim. Bir süre önce Xiaomi daha büyük sensör kullanımı konusunda önemli bir adım atarak Mi 11 Ultra modelinde 1/1.12” boyutunda bir sensörle karşımıza çıkmıştı. Huawei P50 de 1/1,5” boyutunda bir sensör kullanarak “rekabette ben de varım” diyordu. Photoline dergisininin de üyeleri arasında yer aldığı yayın birliği TIPA ile iş birliği yapan DXOMARK’ın web sitesinde bu iki telefon da kamera performansı konusunda 1 ve 2. sırada yer alıyorlar.
Tam da bu noktada listede Huawei Mate 40 Pro’dan sonra 4. sırada yer alan ve piyasanın popüler ürünlerinden Apple iPhone 13 Pro ve 13 Pro Max konusunda da bilgi paylaşmak isterim. Apple sensör markası ve boyutları konusunda çok ketum davranıyor olsa da, piyasada hiçbir şey kolay kolay gizli kalmadığından Sony IMX7 serisi sensörleri tercih ettiğini herkes biliyor. 1/1,9” boyutlarındaki bu sensör iPhone 12 Pro ile karşılaştırıldığında (1/2,55”) ekstra 11,3 mm2 alan sayesinde %47 daha fazla ışık alıyor, bu da resim kalitesine olumlu olarak yansıyor.
Sony Xperia Pro-I ve Sharp Aquos R6
Biz yine konumuza dönelim. Her ne kadar Türkiye’de akıllı telefon ürünleriyle pek bilinmese de Japonya’nın önemli markalarından biri olan Sharp, Mayıs 2021’de Aquos R6 adlı bir akıllı telefonu piyasaya çıkarttı. Leica yapılan iş birliği ile üretilen Aquos R6’da 1 inç sensör kullanılıyor. Yalnızca Japonya’da ve ülkenin en önemli operatörlerinden biri olan NTT Docomo müşterilerine satılan Aquos R6, birçok mobil fotoğrafçının dikkatini çekti. Bu durum Japonya’nın bir diğer elektronik devi olan Sony’nin de dikkatini çekmiş olacak ki, Sharp’tan yaklaşık 5 ay sonra Ekim 2021’de Xperia Pro-I ile karşımıza çıktı. Birçok fotoğraf tutkunu tarafından “mobil aynasız” olarak tanımlanan Xperia Pro-I’da da 1 inç sensör kullanılıyor. Sony, fotoğraf konusunda farklı ürünlerde de iş birliğinde olduğu Zeiss’tan da önemli bir destek almış. Bu arada ürünün adı birçok kişinin aklını karıştırmış olsa da, orada yer alan “I” bir rakamı temsil etmiyor. Bu bir harf ve söylenene göre “Imaging” kelimesinin baş harfinden yola çıkarak kodlanmış.
Görünen o ki, mobil fotoğraf dünyasında rekabet artık sensör büyüklüğü üzerinden devam edecek. Ancak sensör büyüklüğü görsel kalite açısından önemli avantajlar getiriyor gibi görünse de, bazı dezavantajları olduğunu da belirtmek gerek. Çünkü 1 inç sensöre sahip Aquos R6’da yalnızca bir adet ana kamera bulunuyor. Yani tek bir kamera ve üzerinde tek bir lensiniz varmış gibi düşünün. Geniş açı, tele, vs. yok. Tabii bu bir şekilde fiyata da yansıyor. Yalnızca Japonya’da ve operatör desteğiyle satılan Aquos R6 ise, 73,000 JPY gibi bir fiyat etiketine sahip. Yani yaklaşık 642 dolar civarında. Muhtemelen fiyatının Xperia Pro-I’a oranla bu kadar ucuz olmasının nedenlerinden biri operatör desteğiyle satılmasıdır diye düşünüyorum. Bildiğiniz gibi operatörler taahhütlü satışlarda abonelerin akıllı telefonları daha ucuza almasına destek oluyorlar.
Ancak Sony Xperia Pro-I Türkiye’de resmi olarak satılmasa da ABD fiyatı yaklaşık 1800 dolar. Kabaca kaliteli bir kamera gövdesiyle neredeyse aynı fiyata satıldığını düşünebilirsiniz. Zaten Xperia Pro-I’ın ismiyle müsemma normal kullanıcılar için değil, profesyonel kullanıcılar için üretildiği söyleniyor. Hatta ve hatta Sony aynasız ürünlerini kullanan profesyonel kullanıcılar için desek yeridir. Elbette, 1 inç ana kameranın yanında geniş açılı kamera, 16 mm eşdeğeri lens ve f/2.2’de 124 derecelik görüş alanına sahip 12 MP, 1 / 2.5 inç sensör ile geliyor. Ayrıca 50 mm eşdeğeri lensli 12 MP, 1/2,9 inç sensöre ve f/2.4’te 48 derecelik görüş alanına sahip telefoto kameradan da söz etmek gerek. Elbette bu da fiyatın bir hayli yükselmesine neden oluyor.
Samsung ve Xiaomi bu rekabetin neresinde?..
Pazardaki diğer önemli oyuncular olan Samsung ve Xiaomi de sensör konusundaki Ar-Ge çalışmalarına hız vermiş durumdalar. Özellikle Samsung’un bu yılın ilk yarısında çıkartacağı akıllı telefonlarda 200 MP’lik ISOCELL HP1 sensörlerini kullanacağı söyleniyor. Samsung’tan hemen sonra Xiaomi’nin de aynı sensörleri kendi ürünlerinde kullanılacağı konusunda dedikodular da var. ISOCELL HP1, 200 MP çözünürlüğe sahip ve 0.64 mikrometre yerel piksel boyutu ile 1/1.22 inç sensörden oluşuyor. Düşük ışık koşullarında daha yüksek ışık hassasiyeti sağlaması için 2×2 ve 4×4 piksek gruplama modlarını destekleyen sensör, 8K / 30 kareye kadar videoları destekleyecek ve ayrıntılı görüntüler sağlayacak. Öte yandan geniş görüş alanına sahip 4K / 120 fps videoları kaydedebileceği de söyleniyor.